28 korriku i vitit 1922, dita kur Shtetet e Bashkuara të Amerikës vendosën marrëdhëniet diplomatike me ne përfaqëson një datë të shënuar në historinë e Shtetit shqiptar. Në Jubileun e 100 Vjetorit të marrëdhënieve diplomatike SHBA-Shqipëri, përmbledhja-kolanë me 6 vëllime e librit “Ambasadorë amerikanë për shqiptarët”, e publicistit, gazetarit dhe intelektualit atdhetar Ramiz Lushaj vjen në kohën e duhur, si një kontribut i rëndësishëm për memorjen tonë kombëtare dhe historike, si dhe si një libër me dokumenta i dobishëm për t’u lexuar.
Është për të ardhur keq, por duhet ta pranojmë se, edhe pse në 110 vite të Shtetit shqiptar është ravijëzuar botërisht se SHBA-të janë aleati ynë kryesor strategjik, trashëgimia e botimeve mbi raportet SHBA-Shqipëri vjen e pakët dhe nga opinioni ynë publik nuk dihet mjaftueshëm për historinë dhe karakteristikat e këtyre relatave, të cilat janë tejet të veçanta, në këndvështrimin historik dhe gjeostrategjik.
Disa autorë dhe studjues janë përpjekur ta mbushin disi këtë boshllek, sikurse studjuesi boshnjak Haris Silajxhiç me veprën madhore “Shqipëria dhe SHBA në arkivat e Uashingtonit”(1999), diplomati i shquar, deputeti i djathtë dhe eskperti i politikave të sigurisë Leonard Demi me monografinë “Shqipëria dhe Diplomacia Amerikane”(2009), studjuesi dhe kulturologu i njohur Ndriçim Kulla me punimin “Marrëdhëniet Shqiptaro-Amerikane, një historik gjithëpërfshirës”(2017), diplomati i mirënjohur Mal Berisha me botimet “Amerikani Charles Telford Erickson- Një jetë kushtuar Shqipërisë”- tre vëllime(2012); “Herman Bernstein, Ambasadori i SHBA në Mbretërinë Shqiptare, 1930-1933”(2014) dhe gazetari e studjuesi Ilir Ikonomi me veprën “Pushtimi: ministri amerikan në Tiranë, Hugh Grant, rrëfen 7 prillin”(2014).
Studjuesi i mirënjohur Ndriçim Kulla në monografinë e tij “Marrëdhëniet shqiptaro-amerikane”, cilëson se “Dy ambasadorë amerikanë, me detyrë në Shqipëri në vitet tridhjetë të shekullit të kaluar, shkruajtën libra për Shqipërinë, ndërsa një tjetër ambasador amerikan, që ka qenë në Shqipëri përpara Luftës së Dytë Botërore, Post Wheeler, u apasionua aq shumë me vendin, sa mblodhi dhe përktheu në anglisht përralla shqiptare, me të cilat botoi një libër në Amerikë. Më pak se tre dekada pas krijimit të shtetit shqiptar, SHBA-të u kthyen në të vetmin shtet, tre ambasadorë të të cilit kishin shkruar libra për një vend të vogël si Shqipëria”.
Amerikani Charles Telford Ericson, i cili nga qeveria e Kongresit të Lushnjës e vitit 1920 e Sulejman Delvinës u emërua si Ministër Fuqiplotë i Shqipërisë në SHBA, sjell një veçanti në fushë, pasi ka shkruar pesë libra për Shqipërinë.
Libri “Ambasadorë amerikanë për shqiptarët” në 6 vëllime, në fakt është përmbledhja e studimeve, fjalimeve, shkrimeve, intervistave dhe deklaratave të ambasadorëve amerikanë në Shqipëri dhe Kosovë, si dhe të disa personaliteteve të tjera të shquara të politikës, jetës dhe shoqërisë amerikane, të cilën punëtori i palodhur i letrave shqipe, Ramiz Lushaj, Drejtor Ekzekutiv i Qëndres Shqiptare të Studimeve Amerikane e Britanike (ACABS), ia paraqit sot lexuesit shqiptar kudo në botë, sjell një vlerë të shtuar evidente në këtë këndvështrim, për shumë arësye, të cilat po i rendis si më poshtë.

xx

I. E veçanta e marrëdhënieve shqiptaro-amerikane
Siç pohojnë studjuesit e fushës, marrëdhëniet shqiptaro-amerikane janë të një karakteri shumë specifik. Shumë rrallë ndodh që vendi dhe kombi më i fuqishëm dhe i prosperuar i kohës të jetë ai, i cili t’i ofrojë miqësinë, aleancën dhe të gjithë potencialin e tij një vendi dhe një kombi të vogël, siç është rasti i SHBA-ve me Shqipërinë dhe kombin shqiptar në përgjithësi.
Kjo qasje gati unikale ka gjeneruar specifikën e marrëdhënieve shqiptaro-amerikane. Një veçanti e farkëtuar përgjatë këtyre 100 viteve marrëdhënie me shume kujdes e pasion, e cila arriti t’i rezistojë edhe cunamit të prerjes së njëanshme dhe të dhunshme të marrëdhënieve diplomatike nga regjimi diktatorial komunist i Tiranës për gati një gjysëm shekulli(1946-1990).
Kjo prirje e SHBA-ve për marrëdhënie speciale me një vend të vogël si Shqipëria dhe një komb të vogël si shqiptarët, si dhe disa momente kulmore kur SHBA-të kanë shpëtuar vetë ekzistencën e Shtetit shqiptar, kanë bërë që tek shqiptarët të lindë një ndjenjë proamerikanizmi shumë e theksuar dhe e thellë.
Këtë ndjenjë e luftoi regjimi komunist i Enver Hoxhës por nuk e zhduku dot, madje, në mënyrë paradoksale, mund të thuhet se e forcoi kundër dëshirës së tij. Shqiptarët e sfiduan antiamerikanizmin e diktatorit të tyre, duke dëgjuar çdo ditë “Zërin e Amerikës”. Fakti që “Zëri i Amerikës” vazhdoi të transmetonte gjatë gjithë kohës së Luftës së Ftohtë në gjuhën e një vendi të vogël si Shqipëria, është tregues i bindjes së thellë që SHBA-të kishin se shqiptarët e izoluar do të mbeteshin proamerikanë.
Në çdo kohë të vështirë të shqiptarisë, patriotët dhe qytetarët shqiptarë nga të gjitha viset e Shqipërisë etnike kanë përsëritur devizën e Fan Nolit të madh:”Mbahu Nëno, mos ki frikë/ se ke djemtë në Amerikë!”. Dhe realisht, zhvillimi i Shqipërisë, Kosovës dhe trojeve të tjera shqiptare në Ballkan, si dhe problematikat e çështjes shqiptare në rajon kanë gjetur gjithnjë mbështetje dhe një avokati të pashembullt nga patriotët shqiptaro-amerikanë të SHBA-ve, nënshtetas amerikanë, të cilët kanë përbërë ambasadorin më të mirë të kombit shqiptar në Amerikë.
Edhe pse diktatori Hoxha e nxiti për një gjysmë shekulli antiamerikanizmin në Shqipëri, kur erdhi dita të provohet se sa vend kishte zënë te shqiptarët kjo nxitje, u verifikua katërcipërisht në të kundërtën e saj në ditën e vizitës së Sekretarit Amerikan te Shtetit James Baker në Shqipëri, në qershor 1991, ku mbi treqind mijë vetë u derdhen në rrugët e Tiranës dhe në sheshin Skenderbej, duke brohoritur me ovacione “Baker, Baker!”. Vizita u shndërrua në një referendum mbarëpopullor për qëndrimin e shqiptarëve ndaj SHBA-ve dhe gjithë bota e konstatoi se, edhe pse me marrëdhënie diplomatike të prera dhunshëm për gati një gjysëm shekull nga diktatura komuniste, shqiptarët ishin dhe mbeten ndër popujt më pro-amerikanë të botës.
Përfaqësuesit e lartë të SHBA-ve në Shqipëri në këto vite konfirmojnë se “Gjatë tridhjetë viteve të shkuara, marrëdhëniet SHBA-Shqipëri kanë përparuar dhe janë rritur. Shtetet e Bashkuara kanë qenë një partner i fortë, aleate dhe mike e Shqipërisë teksa Shqipëria forcon demokracinë e saj, hap ekonominë dhe ofron mundësi për të gjithë njerëzit e saj. Shtetet e Bashkuara mbështesin synimin e Shqipërisë për anëtarësim në Bashkimin Evropian, siç bënë edhe kur mbështetën kërkesën e Shqipërisë për anëtarësim në NATO. Si një Aleate e çmuar e NATO-s, Shqipëria ka treguar qëndrueshmëri dhe përkushtim ndaj partneritetit tonë të sigurisë – kudo në botë. Jemi krenarë të qëndrojmë si aleatë të NATO-s bashkë me Shqipërinë”.

xx

II. Pak histori mbi marrëdhëniet SHBA-Shqipëri
Themelet e marrëdhënieve shqiptaro-amerikane kanë nisur të ndërtohen shume vite përpara krijimit të shtetit shqiptar dhe përpara se sa SHBA-të të nisnin të ndërhynin në Europë në Luftën e Parë Botërore më 1917.
Më 1 qershor 1880, gazeta prestigjoze amerikane “New York Times” shkruante “Evropa ka krijuar një principatë për bullgarët; Serbia e Mali i Zi janë bërë të pavarura dhe e kanë shtuar territorin e tyre; për këtë shqiptarët të cilët kanë qenë të lirë dhe të pavarur para shumë shekujsh, kanë të drejtën të krijojnë shtetin e tyre”.
Në vitin 1908 në Shqipëri vjen Charles Telford Ericson, një publicist, diplomat dhe gazetar i shquar amerikan, i cili, pasi njohu mirë Shqipërinë dhe shqiptarët, duke i quajtur “zambaku i Ballkanit”, u bë amerikani i parë që punoi për pavarësinë e Shqipërisë nga Turqia. Në shumë shkrime, në gazetat amerikane dhe angleze, që nga mbërritja në Shqipëri e deri më 1913, Ericson i bëri jehonë sjelljes së papërgjegjshme të Europës ndaj Shqipërisë, por edhe masakrave të Serbisë dhe Greqisë ndaj popullsisë shqiptare.
Në vitin 1914, kur Shqipëria ishte shtet nën kujdestarinë e gjashtë fuqive të mëdha europiane, dhe midis vendeve kujdestare nuk ishte SHBA, ministri fuqiplotë(ambasadori) amerikan në Greqi, George Fred Williams, i cili mbulonte përkohësisht edhe shtetin e ri shqiptar, u urdhërua nga Washingtoni që të bënte një udhëtim në Shqipëri. Ambasadori Fred Williams e kreu udhëtimin, duke shkruar librin e njohur “Shqiptarët(The Shkypetars)”. Në libër ai thekson:”Kur më në fund Turqia u copëtua, Europa u vërsul mbi këtë popull heroik dhe i shkëputi disa nga pjesët më të mira të territorit të tij dhe më tej mori përsipër t’i impononte një qeveri aq despotike nga natyra, sa edhe vetë Porta e Lartë nuk do ta kishte parafyturuar. Në vend të kartës së lirisë, Europa solli një princ, një komision dhe një polici për qeverisjen e Shqipërisë, pa e vrarë mendjen se ky popull duhet ta ketë një zë në qeverinë e vet. Ishte kjo tirani e pastër, deri në palcë dhe ndërkohë Amerka heshtte, sepse populli amerikan akoma nuk i di faktet që sot e kam marrë penën për t’i shpalosur para tij për historinë e dhimbshme të shqiptarëve trima, të cilët luten për lirinë dhe pavarësinë për vete, për fëmijët e tyre dhe fëmijët e fëmijve… Që Europa e ka marrë më qafë mizorisht Shqipërinë, kjo as që mund të vihet në diskutim, por që të ndreqen këto gabime duhet drejtësi. Shqiptarët mund të kërkojnë nga Europa jo vetëm drejtësi, por edhe reparacione. Europa e krishterë mban përgjegjëi për skllavërimin dhe varfërimin e këtij populli të pafajshëm”.
Kulmi i parë i madh i marrëdhënieve SHBA-Shqipëri ishte kontributi i Presidentit amerikan Tomas Woodrow Wilson për shpëtimin e pavarësisë së Shqipërisë dhe vetë ekzistencës së shtetit shqiptar në vitet 1919-1920. Ishte Wilson, i cili në Konferencën e Paqes në Paris 1919, duke shpalosur doktrinën e tij të vetëvendosjes së popujve, mbështeti fuqimisht rikonfirmimin e pavarësisë së Shqipërisë, e cila në realitet në ato momente ishte një pavarësi e humbur! Ishte vetoja e fuqishme dhe unikale e Wilson, që shkatërroi planet e Serbisë, Greqisë dhe Italisë së kohës, për të eliminuar dhe fshirë nga harta Shtetin shqiptar. Është kuptimplotë të lexosh sot, pas 103 vjetësh, atë që Wilson tha ato ditë qershori 2019 në Paris: “Amerika e ka për detyrë të pranojë thirrjet e shqiptarëve, të cilët kërkojnë ndihmë, njëlloj sikurse kapiteni i anijes e ka për detyrë t’i përgjigjet sinjalit “SOS” dhe t’i afrojë ndihmë anijes që po mbytet”.
Ajo që kanë bërë SHBA-të për Kosovën në vitin 1999 është e njohur botërisht, por 80 vjet më parë se SHBA të çlironin Kosovën, në vitet pas përfundimit të Luftës së Parë Botërore, ato kishin si partner Komitetin “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës”, i cili vepronte në Shqipëri, për të shpërndarë ndihmat humanitare amerikane te refugjatët shqiptarë të Kosovës, të ardhur në Shqipëri për shkak të masakrave serbe.
Interesi i SHBA-ve për Shqipërinë, pas Konferencës së Paqes në Paris 1919-1921, mori një dimension shumë të thellë, të fortë dhe të gjerë, deri në vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në
28 korrik 1922. Ambasadorët amerikanë, fjalimet, shkrimet dhe studimet e të cilëve i sjell me referenca të plota dhe një përzgjedhje të kujdesshme përmbledhja e Ramiz Lushaj, janë dëshmitarë të interesit në rritje dhe të jashtëzakonshëm të SHBA-ve ndaj Shqipërisë.
Diplomacia dhe qeveria e SHBA-ve i dha prioritet këtyre marrëdhënieve me Shqipërinë, nëpërmjet një sërë vendimesh, të tilla si akordimi i statusit të kombit më të favorizuar më 28 dhjetor 1925, heqja e vizave me Shqipërinë, marrëveshja e ekstradimit dhe ndërtimi i godinës së ambasadës amerikane në Tiranë, me vendimin e 21 gushtit 1926, e para godinë që Departamenti i Shtetit ndërtonte jashtë SHBA-ve deri në atë kohë. Të gjitha këto vendime dëshmonin për vizionin e qartë dhe perspektivën e marrëdhënieve të SHBA-ve me Shqipërinë.
Shtetet e Bashkuara të Amerikës ishin i pari shtet në botë që denoncuan pushtimin e Shqipërisë nga Italia fashiste më 7 prill 1939! SHBA-të, ende asnjanëse në atë kohë ndaj luftës, bënë çmos ta ekspozonin dhe dënonin aktin e pushtimit.

xx

III. Profili i lartë i përfaqësuesve të Shtetit amerikan në Shqipëri dhe Kosovë
Sikurse i referohet studjuesi Ndriçim Kulla në librin “Marrëdhëniet shqiptaro-amerikane”, “Ambasadorët amerikanë të emëruar në Shqipëri kanë qenë gjithmonë personalitete me cilësi të larta profesionale dhe me profil të shquar në shoqëri, mbi nivelin e ambasadorëve që SHBA-të dërgojnë zakonisht në vende të përmasave të Shqipërisë”.
Profilin më të plotë të ambasadorëve amerikanë në Shqipëri dhe Kosovë e sjell punimi i hulumtuesit të talentuar Ramiz Lushaj “Ambasadorë amerikanë për shqiptarët”, vëllimi i parë.
Materialet në këtë vëllim të parë dëshmojnë se ekipi diplomatik i 19 ambasadorëve amerikanë dhe të ngarkuarve me punë në Shqipëri në këto 100 vite marrëdhënieve diplomatike dhe ai i 6 ambasadorëve amerikanë dhe të dërguarit special në Kosovë përfaqësojnë, në shumicën dërrmuese të rasteve, jo vetëm diplomatë karriere, por edhe personalitete që i kanë dhënë shumë vendit të tyre, përpara se të vinin në Shqipëri e Kosovë, që kanë shkëlqyer në kryerjen e detyrës në vendet tona, por edhe që kanë ndjekur një karriere të suksesshme, pas largimit nga Shqipëria dhe Kosova.
19 ambasadorët amerikanë dhe të ngarkuarit me punë në Shqipëri

1. Pas lidhjes së marrëdhënieve diplomatike mes Shqipërisë dhe SHBA në vitin 1922, i pari përfaqësues diplomatik amerikan në cilësinë e të ngarkuarit me punë ishte Maxuell Black, i cili mbante njëkohësisht detyrën e konsullit amerikan në qytetin Tangier të Marokut. Ai përfaqesonte një nga diplomatët më të rëndësishëm amerikanë në botë në atë kohë. Black, tre vite pas ardhjes në Shqipëri, do të rikthehej në detyrën e Konsullit të Përgjithshëm në Marok, të cilën do ta mbante për 15 vite deri në 1940.
2. Ambasadori Ulysses Grant-Smith, ministri i parë fuqiplotë amerikan në Shqipëri, i cili qëndroi në detyrë nga 4 dhjetori 1922 deri në 8 shkurt 1925, mbante një emër historik, duke qenë nipi i komandantit të famshëm ushtarak të Unionit të Veriut në Luftën Civile Amerikane dhe më pas President i SHBA, Ulysses Grant. Z. Grant-Smith ishte një diplomat karriere, i ngarkuar me punë në Danimarkë dhe në 1919 komisioner amerikan në shtetin e porsakrijuar të Hungarisë, me detyrë vendosjen e marrëdhënieve diplomatike. Pas largimit nga Shqipëria, ai shkoi si ministër fuqiplotë në Uruguaj, një vend i Amerikës Latine, ku SHBA kishin interesa të rëndësishme.
   Gjatë vitit 1922, misionit amerikan në Shqipëri i bashkohet edhe Charles Telford Ericson, pasi në vitet 1919-1920 u zgjodh delegat nderi në Konferencën e Paqes në Paris nga Vatra, Federata Panshqiptare e Amerikës dhe nga qeveria e përkohshme e Shqipërisë e Sulejmand Delvinës.
   Ericson veproi si Ministër Fuqiplotë(komisioner special) i Shqipërisë në Shtetet e Bashkuara në vitet 1920-1921 dhe, nga viti 1922 deri në vitin 1923, ndihmoi stafin diplomatik në Ambasadën Amerikane në Tiranë. Ai i propozoi Fan Nolit dhe Ahmet Zogut ngritjen e shkollave profesionale për djem dhe vajza, veçanërisht për bujqësinë. Në vitin 1925 u hapën shkollat me emrin “Shkollat Shqiptaro-Amerikane të Bujqësisë” në Golem të Kavajës. Erickson punoi atje si drejtor shkolle deri në vitin 1937.
3. I treti përfaqësues diplomatik amerikan në Shqipëri ka qenë Charles T. Hart, një emërim politik i Presidentit Coolidge, dy muaj pasi kishte ardhur në Shtëpinë e Bardhë. Hart qëndroi në Shqipëri me detyrën e Ministrit Fuqiplotë nga 1 gushti 1925 deri në 12 dhjetor 1929.
4. Herman Bernstein, ishte edhe ai një emërim politik i Presidentit republikan Herbert Hoover, në 17 shkurt 1930. Ndërkohë, Bernstein ishte dhe një gazetar dhe shkrimtar hebre shumë i njohur amerikan dhe më gjerë, mik personal i Presidentit Hoover. Kur presioni italian ndaj Shqipërisë u rrit shumë në vitin 1934, Bernstein botoi në gazetën New York Times shkrimin me titull: “Shqipëria e vogël është pengu i një loje të madhe diplomatike”. Bernstein është ndër amerikanët më të shquar që kanë ardhur me detyrë diplomatike në Shqipëri.Përfaqësuesi i pestë diplomatik amerikan në Shqipëri ishte Post Wheeler, një diplomat karriere. Ai u emërua nga Presidenti Roosevelt në 26 gusht 1933. Kur erdhi në Shqipëri, ai kishte 27 vjet karrierë diplomatike në detyra të rëndësishme, si Sekretar i Dytë i Ambasadës Amerikane në Japoni.
5. Përfaqësuesi i pestë diplomatik amerikan në Shqipëri ishte Post Wheeler, një diplomat karriere. Ai u emërua nga Presidenti Roosevelt në 26 gusht 1933. Kur erdhi në Shqipëri, ai kishte 27 vjet karrierë diplomatike në detyra të rëndësishme, si Sekretar i Dytë i Ambasadës Amerikane në Japoni.
6. Përfaqësuesi i gjashtë amerikan në Shqipëri ishte Hugh Gladney Grant, një emërim politik i Presidentit Roosevelt më 9 gusht 1935. Ai është i vetmi përfaqësues diplomatik amerikan në Shqipëri, i cili është larguar nga detyra, i detyruar nga një shtet i huaj që pushtoi Shqipërinë. Kur Italia pushtoi Shqipërinë në prill 1939, qeveria kolaboracioniste e Tiranës, me urdhër të Romës ia hoqi statusin diplomatik z. Grant në 5 qershor 1939. Por z. Grant e zgjati periudhën e qëndrimit që lejohet në këto raste për mbylljen e Legatës deri në 16 shtator të atij viti. Ai u largua nga Shqipëria në 26 shtator të atij viti. Për qëndrimin e tij në Shqipëri, veçanërisht për periudhën e fundit pas pushtimit italian, Grant ka botuar edhe një libër me kujtime, libri i tij i dytë për Shqipërinë, i shqipëruar nga studjuesi Ilir Ikonomi. Pas largimit nga detyra, Grant u emërua në 1940 me detyrën e ministrit fuqiplotë amerikan në Tailandë.
7. Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, në përgjigje të kërkesës që i bëri qeveria shqiptare SHBA-ve për vendosje të marrëdhënieve diplomatike, qeveria amerikane, sipas protokollit të saj, vendosi të dërgojë në Shqipëri një mision diplomatik vëzhgues, të ngjashëm me atë që ishte dërguar në 1922. Më 7 prill 1945, Sekretari i Departamentit të Shtetit emëroi diplomatin Joseph E. Jacobs me detyrën e shefit të misionit vëzhgues diplomatik amerikan në Shqipëri. Jacobs erdhi në Shqipëri në 8 maj të atij viti dhe qëndroi deri në tetor 1946.Gjatë kësaj kohe, Harry Fultz, amerikani më i madh që ka punuar dhe jetuar tek ne, rikthehet në Shqipëri, si anëtar i një misionit zyrtar amerikan, pas një mungese prej më shumë se 10 vitesh. Ai u shoqërua nga vajza e tij Joan. Pesë vjet më vonë, ata të dy botuan një libër me vjersha të titulluar «Lines to Illyria» (Vargje për Ilirinë) i cili u shkrua gjatë qëndrimit të tyre në vend.
8. Më 10 tetor 1946, detyrën e shefit të misionit amerikan në Shqipëri e mori George D. Henderson, i cili e mbajti këtë detyrë deri në 14 nëntor kur misioni amerikan u largua nga Shqipëria.
9. Ambasada Amerikane në Tiranë u rihap më 1 tetor 1991 nga Christopher R. Hill, që mbante detyrën e të ngarkuarit me punë të SHBA në Shqipëri. Viti 1991 ishte viti jo vetëm i një fillimi të ri në marrëdhëniet dypalëshe, por edhe një vit i kthesës së madhe për zhvillimin e Shqipërisë si vend demokratik dhe partner serioz e besnik i SHBA-ve.Christopher Hill më vonë do të bëhej një diplomat i njohur në rang botëror, si një nga tre negociatorët në Konferencën e Rambouillet në 1999 dhe si negociatori amerikan në bisedimet për çështjen e armëve bërthamore me Korenë e Veriut. Ai sot shërben si ambasador i SHBA-ve në Serbi. Megjithëse Hill pas ardhjes së ambasadorit tek ne, u bë sekretar i parë i ambasadës, ai pati faktikisht një rang më të lartë, të një lloj bashkë-ambasadori.Në vitin 2016, Presidenti i Shqipërisë, Bujar Nishani vlerësoi Ambasadorin Christopher R. Hill me dekoratën më të lartë për një të huaj “Gjergj Kastrioti Skënderbeu”, me rastin e 25-vjetorit të rihapjes së Ambasadës së SHBA-vë në Tiranë.
10. Me rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike mes Shqipërisë dhe SHBA në 15 mars 1991, në maj 1991 erdhi në Shqipëri William E. Ryerson, me detyrën e komisionerit amerikan në Shqipëri, në mënyrë të ngjashme siç ishte vepruar në 1922. Ryerson kishte mbajtur detyrën e konsullit në shumë vende, duke qenë një veteran i shërbimit konsullor amerikan në botë. Ryerson përgatiti vizitën e Sekretarit të Departamentit të Shtetit, James Baker, në Tiranë, në qershor 1991. Më 21 dhjetor 1991, ai paraqiti kredencialet si ambasador i SHBA-ve në Shqipëri dhe vazhdoi aktivitetin e tij si ambasador deri në vitin 1994.
11. Pasuesi i Ryerson ishte në vitin 1994 Joseph E. Lake, një diplomat me përvojë që kishte qenë Sekretar i Dytë në Tailandë, Sekretar i Parë dhe Zv/Ambasador në Bullgari, si dhe Drejtor i Qendrës së Operacioneve në Departamentin e Shtetit. Pas largimit nga Shqipëria, Lake u emërua Zëvendës-Asistent i Sekretarit të Departamentit të Shtetit për Menaxhimin e Informacionit.
12. Mariza R. Lino ishte një diplomate karriere, e para ambasadore amerikane femër në Shqipëri. Ajo e mori detyrën më 4 shtator 1996. Pas largimit nga Shqipëria në vitin 1999, ka mbajtur detyra të rëndësishme, si këshilltare për çështjet ndërkombëtare e Sekretarit të Homeland Security (Ministria e Punëve të Brendshme e SHBA) dhe ne vitin 2007 si Asistente për Çështjet Ndërkombëtare e Sekretarit të Departamentit të Shtetit.
13. Pas largimit të parakohshëm të Linos, në Shqipëri erdhi për disa muaj si i ngarkuar me punë një diplomat karriere i rëndësishëm amerikan, James W. Pardew. Ai kishte qenë anëtar i ekipit negociator të kryesuar nga Richard Holbrooke në Konferencën e Daytonit dhe në kohën që erdhi në Shqipëri, mbante detyrën e zëvëndësit të këshilltarit special të Presidentit Clinton dhe Sekretares së Shtetit, Madeleine Albright për Ballkanin.
14. Më 8 shtator 1999, si ambasador erdhi Joseph Limprecht, një diplomat karriere. Postet e tij përfshinin shërbimin si këshilltar për sigurinë publike në misionin e SHBA-së në Berlin nga viti 1985 deri në 1988 dhe drejtimin e operacioneve kundër narkotikëve në Islamabad, Pakistan deri në vitin 1991. Në vitet 1992-1997, Limprecht shërbeu si zëvendësdrejtor i Zyrës së Izraelit dhe Çështjeve Arabo-Izraelite. Ndërsa kryente detyrën e ambasadorit në Shqipëri, ai u nda nga jeta më 19 maj 2002.
15. Më 22 tetor 2002 vjen në Shqipëri si ambasador James F. Geffrey, një diplomat i kompletuar dhe ndër më influentët e kohës në diplomacinë amerikane. Ai u largua përpara mbarimit të afatit më 2 maj 2004, për shkak se mori një detyrë shumë të rëndësishme, atë të të ngarkuarit amerikan për të bërë kalimin e zyrës amerikane në Irak, nga Autoriteti i Përkohshëm i Okupimit të Irakut në Ambasadë, ku ai u emërua zëvëndësambasador. Në 2006, ai u bë këshilltar special për Irakun i Sekretarit të Departamentit të Shtetit. Më pas Geffrey u bë ambasadori amerikan në Irak(2008-2010), ku ishte ambasada amerikane më e madhe në botë, me 16 mijë punonjës dhe me një buxhet prej 6 miliardë dollarë. Geffrey është i vetmi nga përfaqësuesit diplomatikë amerikanë që kanë qenë me detyrë në Shqipëri, që ka fituar titullin më të lartë diplomatik që jepet në SHBA, atë të Ambasadorit të Karrierës, në vitin 2010, në moshën 64 vjeç. Ai është gjithashtu i vetmi nga ambasadorët amerikanë në Shqipëri, që nga mbajtur një detyrë të lartë në stafin e një presidenti amerikan, atë të Zëvendës-Këshilltarit për Sigurinë Kombëtare, në vitet 2007-2010.
16. Më 20 tetor 2004, Marcie B. Ries, një diplomate karriere merr detyrën si Ambasadore në Shqipëri. Ajo e la postin përpara kohe, më 16 qershor 2007, pasi mori një detyrë mjaft të lartë diplomatike në ambasadën amerikane në Irak, si Ministër-Këshilltar për çështjet politiko-ushtarake. Gjatë mandatit të saj, Shqipërinë e vizitoi më 10 qershor 2007 për herë të parë një president i SHBA-ve, Presidenti George W. Bush, i cili i siguroi shqiptarët se aspirata e tyre për anëtarësimin e Shqipërisë në NATO ishte në prag të përmbushjes së saj dhe se mbështetja e Uashingtonit për pavarësinë e Kosovës ishte e palëkundur, pavarësisht kundërshtimit të fortë nga Rusia.
17. Pasuesi i saj në postin e ambasadorit në Shqipëri u bë më 27 gusht 2007 John Lovelle Withers II, diplomat karriere. Para se të vinte në Shqipëri, ai kishte mbajtur detyra të rëndësishme për një diplomat, si desk officer për çështjet kineze në Departamentin e Shtetit (1986-1988), zyrtar politik (political officer) në Moskë (1991-1993), në kohën e shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, Drejtor i Zyrës për Çështjet e Europës Qendrore dhe Veriore në Departamentin e Shtetit (2001-2002) dhe Drejtor i Qendrës së Operacioneve në Departamentin e Shtetit (2003-2005).
    Gjatë shërbimit të Withers në Shqipëri, vendi ynë u anëtarësua në NATO në vitin 2008, meritë edhe e orientimit euroatlantik që Partia Demokratike e Shqipërisë i dha politikës shqiptare pas vitit 1991 dhe e drejtuesve të lartë të Shtetit të asaj kohe, Presidentit Prof. Dr. Bamir Topi dhe Kryeministrit Prof. Dr. Sali Berisha.
18. Më 1 korrik 2010, Presidenti Obama emëroi ambasador në Shqipëri Alexander Arvizu, një diplomat karriere. Përpara se të vinte në Shqipëri, ai mbajti detyra diplomatike me rëndësi, si zëvendësambasdor në Kamboxhia (2000-2003) dhe Tailandë (2004-2007). Në shkurt 2015, Arvizu u emërua zëvendës i Asistentit të Sekretarit të Departamentit të Shtetit për Byronë e Çështjeve Ndërkombëtare të Narkotikëve dhe Zbatimit të Ligjeve.
19. Ambasadori pasardhës Donald Lu paraqiti letërkredencialet e tij më 13 janar 2015. Përpara se të merrte postin në Shqipëri, ai mbajti disa detyra të rëndësishme, si Zv/Ambasador në Indi, në Azerbajxhan dhe Kirgizizistan. Pasi u largua nga Shqipëria në vitin 2019, Lu caktohet ambasador në Kirgizizistan dhe më 19 shtator 2021 merr një detyrë shumë të lartë, si Ndihmës Sekretar i Shtetit për Azinë. Ky është posti më i lartë që një ish-ambasador në Shqipëri ka mbuluar deri tani.
20. Në këtë 100 Vjetor të vendosjes së marrëdhënieve diplomatike, në postin më të lartë të Ambasadës së SHBA-ve në Tiranë vazhdon zonja Juri Kim, ambasadorja e tretë femer e SHBA-ve në Shqipëri, e votuar nga Senati Amerikan më 19 dhjetor 2019. Përpara se të vinte këtu, ajo ka sherbyer si Drejtor i Qendrës për Studimin e Diplomacisë në Departamentin e Shtetit, Shef i Kabinetit të Zëvendës Sekretarit të Shtetit Blinken dhe Drejtor i Zyrës së Sigurisë Evropiane dhe Çështjeve Politiko-Ushtarake.

xx

6 ambasadorët amerikanë dhe i dërguari special në Kosovë

1. Edhe pse nuk ka patur detyrën e ambasadorit në Kosovë, në vitet 1998-1999, Christopher Robert Hill, si i Dërguari i Posaçëm i Presidentit Klinton në Kosovë, i shërbeu fort asaj. Sot ai
   është ambasador i Shteteve të Bashkuara në Serbi. Hill shërbeu si ambasador i SHBA-së në Maqedoni nga viti 1996 deri në 1999, ambasador në Poloni nga 2000 deri në 2004 dhe ambasador në Republikën e Koresë nga 2004 deri në 2005, përpara se sa të emërohej si Ndihmës Sekretar i Shtetit për Çështjet e Azisë Lindore dhe Paqësorit.
2. Christopher Dell, diplomat i karrierës. Ishte Ambasador i Jashtëzakonshëm e Fuqiplotë i SHBA në Kosovë, i emëruar më 13 korrik 2009, i paraqiti Letrat Kredenciale më 24 gusht 2009, e përfundoi misionin e tij diplomatik më 9 gusht 2012. Më herët, ishte Ambasador i SHBA në Angola dhe në Zimbabve.
3. Tracey Ann Jacobson, diplomate e karrierës në Shërbimin e Jashtëm të SHBA. Ambasadore e SHBA në Kosovë, e emëruar më 2 prill 2013, i paraqiti Letrat Kredenciale më 21 gusht 2012 dhe u largua nga detyra më 10 gusht 2015. Ka shërbyer si Ambasadore e SHBA në Turkmenistan, Taxhikistan, si pasi u largua nga Kosova, ushtroi detyrën si Ndihmës Sekretare e Shtetit për Çështjet e Organizatave Ndërkombëtare (2017). Doli në pension, por u rikthye në detyrë aktive më 2021, si Drejtoreshë e Departamentit të Shtetit të Task Forcës së Afganistanit.
4. Gregory F. Delawie, diplomat i karrierës. Ambasador i Jashtëzakonshëm e Fuqiplotë i SHBA në Kosovë: i emëruar më 29 korrik 2015, i paraqiti Letrat Kredenciale me 21 gusht 2015 dhe u largua nga misioni diplomatik me 20 shtator 2018. Ka shërbyer Zv/Shef i Misionit në Ambasadën Amerikane në Kroaci dhe Gjermani.
5. Philip Scott Kosnett është ambasadori i pestë i SHBA në Kosovë (2018-2021); u emërua në korrik 2018 nga Presidenti Amerikan Donald Tramp dhe u konfirmua nga Senati Amerikan në shtator 2018. Filloi detyrën në Prishtinë më 27 nëntor 2018 dhe u largua më 17 shtator 2021. Më herët, ambasadori Kosnet ishte Zv/Ambasador dhe i Ngarkuar me Punë i SHBA në Turqi (2016-2018).
6. Jeffrey M. Hovenier është ambasadori aktual në Kosovë. Gjatë gjithë karrierës së tij mbi 30-vjeçare dhe në funksione të ndryshme, ambasadori Hovenier ka përfaqësuar prioritetet dhe angazhimet strategjike të SHBA-së për Kosovën dhe Ballkanin Perëndimor. Në vitin 1999, ndërsa shërbente në misionin e SHBA-së në OSBE, ai ishte anëtar i delegacionit të SHBA-së në Procesin e Rambuje-së. Në vitin 2001, ai shërbeu si negociatori kryesor i SHBA-së për Ministerialin e OSBE-së në Bukuresht dhe Marrëveshjen për Stabilitetin sipas Nenit V të Dejtonit, si dhe përfaqësoi Shtetet e Bashkuara në Forumin Politiko-Ushtarak të OSBE-së për Bashkëpunimin e Sigurisë.
   Sikurse e thekson edhe Lushaj në librin e tij, faqe 298, në Prishtinë, më 21 janar 2022, Hovenier angazhohej se “ekipi im dhe unë do të vazhdojmë të avokojmë për interesat dhe vizionin tonë të përbashkët: -një Kosovë plotësisht të angazhuar dhe të integruar në rajon dhe në institucionet evropiane dhe euro-atlantike, me marrëdhënie të përmirësuara, të normalizuara me fqinjët e saj; -një Kosovë me institucione publike të qëndrueshme, të besueshme dhe efi kase që ofrojnë shërbime, ndajnë drejtësi, i mbrojnë të drejtat dhe liritë e të gjithë kosovarëve; dhe -një Kosovë me ekonomi të qëndrueshme, dinamike që tërheq investime, mbron mjedisin dhe mban në vend talentin inovativ”.

xx

IV. Harry Fultz: Ambasadori i padekretuar i SHBA-ve në Shqipëri
Këtë parathënie modeste të librit “Ambasadorë amerikanë për shqiptarët”, me përmbledhje të shkrimeve dhe diskutimeve të ambasadorëve amerikanë, të përgatitur nga studjuesit dhe hulumtuesi i palodhur Ramiz Lushaj, dëshiroj ta mbyll me portretin e një amerikani të madh, Harry
Fultz-it(1888-1980), Ambasadorit të padrekretuar të SHBA-ve në Shqipëri, të sjellë në libër në faqet 109-112, përmes një profili të mrekullueshëm të skicuar nga ish-nxënësi i tij, Anton Logoreci(1910-1990).
Logoreci, një nga figurat e shquara të emigrimit shqiptar në Mbretërinë e Bashkuar, shkrimtar, diplomat, publicist dhe gazetar shumëvjeçar në BBC, shkruan: “Pothuajse të gjithë e njohin Harry Fultz, ish Drejtor i Shkollës Teknike Amerikane në Tiranë… Shumë vetë, po ashtu dhe unë, i kemi borxh një mirënjohje të madhe. Me të vërtetë mund të themi që ai ka bërë më shumë se çdo intelektual tjetër për t’i dhënë formë zhvillimit arsimor dhe kulturor të Shqipërisë në periudhën midis dy luftrave boterore. Ai ishte në gjendje të arrinte këtë sepse kombinoi shumë cilësi të shquara. Energjia e tij ishte e tillë që gjatë 12 vjetëve që kaloi në këtë vend bëri punën e shumë njerëzve. Shumanshmëria e tij ishte po aq e madhe sa edhe energjia e tij. Përveç se ishte një mësues i madh dhe frymëzues, ai ishte edhe një administrator i aftë, inxhinier, mjeshtër për tregti dhe artizanat. Shkurt ai ishte një shembull i shkëlqyer i njeriut të mendimit dhe veprimit…, duke krijuar një shkollë, e cila në fund ishte një nga institucionet më të mira të llojit të saj në Ballkan”.

xxx

Nëse një ditë në një nga malet e Shqipërisë ose të Kosovës, do të arrijmë të gdhendim në gur profilet e katër Presidentëve Amerikanë që i kanë dhënë më shumë kombit shqiptar, njëlloj si kanë bërë amerikanët me baballarët e tyre të kombit në malin Rushmore (Presidentët George Washington (1732–1799), Thomas Jefferson (1743–1826), Theodore Roosevelt (1858–1919) dhe Abraham Lincoln (1809–1865), në malet tona duhet të përjetësohen profilet e Presidentëve Woodrow Wilson(1913-1921), George H.W. Bush (1989-1993), Bill Klinton (1993-2001) dhe George W. Bush (2001-2009), si figurat politike amerikane që garantuan mbijetesën e Shtetit shqiptar, i dhanë pavarësinë Kosovës dhe sigurinë Shqipërisë me anëtarësimin në NATO.

Lexim të mbarë!

Bujar Leskaj

Tirane me, 24 Shkurt 2006
Zoti Minister, debati mbi FSHF-ne duket se ka perfunduar me rizgjedhjen e presidentit, pavaresisht se asambleja ishte deklaruar se nuk do te njihej nga dikasteri qe drejtoni. A mund te dime nese ende keni te njejtin qendrim apo jo dhe perse ne te dy rastet?
Debati me FSHF-ne eshte nje marredhenie institucionale, ne zbatim te kerkesave ligjore te percaktuara ne legjislacionin qe rregullon kete marredhenie. Mosrespektimi i detyrimeve ligjore ben qe ministria te mos njoh zgjedhjet e bera nga mbledhja e Asamblese se Pergjithshme e FSHF-se. Kjo per faktin se Asambleja e Pergjithshme nuk ka respektuar Vendimin e Gjykate se Rrethit Tirane i cili ka pezulluar vazhdimin e procedurave per zbatimin e vendimeve qe kane miratuar ndryshimet e statutit te FSHF-se. Per sa kohe qe ende nuk eshte marre nje vendim perfundimtar zgjedhjet nuk njhen jo vetem nga Ministria, por edhe nga organet gjyqesore.
Z. Minister, cfare mund te na thoni me hollesisht per takimin qe Ju zhvilluat me përfaqësuesit e FIFA-s dhe UEFA-s. Cili eshte kompromisi qe keni ofruar per zgjidhjen e ketij ngerçi? FIFA dhe UEFA jane informuar nga ana jone per shkelje te hapura te ligjit qe ka bere FSHF-ja gjate veprimtarise te saj, per te cilat dy institucionet nderkombetare jo se nuk kishin dijeni por ishin disinformuar sipas interesave te individeve te veçante. Mund te nenvizoj që FIFA dhe UEFA janë informuar për ndyshimet statuore të bëra nga FSHF duke shkelur në mënyrë flagrante të drejten e Ministrit për të miratuar ndryshimet përkatëse më parë se të miratoheshin nga Gjykata kopetente. U siguruan nga nga ana ime se ne momentin e pare qe ne ministri do te paraqiteshin per miratim ndryshimet duke i pare edhe ne perputhje me statutin e FIFA-s dhe UEFA-s nuk do te kishte asnje pengese per ti miratuar ato.
Po kështu, FIFA dhe UEFA u vunë në dijeni për ekzistencën e një konflikti interesash të presidentit të FSHF-së? Z. Armand Duka, i cili i ka shitur të drejtën televizive të transmetimit satelitor të ndeshjeve kualifikuese të ekipit Kombëtar Shqipëtar të Futbollit për Kampionatin Botëror, Gjermani 2006, shoqërisë “Sat +” shoqëri në të cilën ai është aksioner duke shkeluar haptazi ligjin “Per organizata Jofitimprurese”.
Unë kam informuar dy institucionet e futbollit ndërkombëtar për Vendimin e Gjykatës së Rrethit Tiranë datë 20.02.2006 i cila ka pezulluar çdo veprimtari të FSHF që ka të bëjë me ndryshimet statuore të bëra nga kjo e fundit deri në marrjen e vendimit përfundimtar (perfshire edhe mbledhjen e Asamblese se Pergjithshme). I bëra me dije se, në datën e caktuar nga Gjykata datë 27.02.2006 ora 11:30 e cila vendoste edhe për zgjidhjen konkrete dhe përfundimtare të kësaj çështje, përfaqësuesi me autorizim i Federatës Shqiptare të Futbollit kërkoje shtyrjen e seancës gjyqësore.
Ata u be me dije se qellimi i vetem i auditit qe kerkon te ushtroje MTKRS eshte vetem kontrolli mbi perdorimin e fondit Grant te dhene nga MTKRS dhe ne asnje rast nuk? kemi kerkuar qe te ushtrojme kontroll mbi financimet e FIFA-s dhe UEFA-s per FSHF-ne sikurse pretendonin ata.E megjithatë, pas suprizimeve që patën përfaqësuesit e FIFA-s dhe UEFA-s, të dyja palët arritëm në një kompromis. Me konkretisht, kompromisi qendron ne bashkepunimin midis kompanise “DELOITEN TUSH” dhe specialisteve te ministrise per te ushtruar auditim te perbashket, transparent, qe te shmag çdo lloj paragjykimi. Po kështu, së shpejti ose një delegacion me përfaqësues të MTKRS të përbërë nga specialist të fushave të ndyshme do të takohen me specialistë të FIFA-s dhe UEFA-s, ose do të jenë këta të fundit që do të vijnë në shqipëri për të shqyrtuar dhe dhënë zgjidhje çështjes në fjale. Pra kompromisi eshte bashkepunim ne zbatim te ligjit.Zoti Minister, perse kemgulni ne kontrollin e financave te federates? A perben kjo shkelje ende ne gjykimin tuaj edhe pas takimit me perfaqesues te UEFA-s dhe FIFA-s? Kerkesa per auditim nuk eshte kemgulje apo tekë subjektive, por nje e drejte qe percaktohet ne legjislacionin qe rregullon marredheniet midis Ministrise dhe Federatave Sportive. Ky auditim me te njejten tematike eshte bere pothuajse ne te gjitha Federatat e tjera sportive perjashtuar FSHF e cila e ka refuzuar dhe vazhdon ta refuzoje ate. Auditimi nuk eshte shkelje dhe arbitraritet, por nje e drejte qe na e njeh ligji. Nese do te nenversohej kjo e drejte sot, ne princip do te thote se neser do te akuzohemi se nuk kemi respektuar ligjin dhe se jemi terhequr perballe trysnise te nje grupi te caktuar.? Institucionet demokratike e perjashtojne kete llogjike. Une mendoj se si UEFA ashtu edhe FIFA i respektojne atributet qe percaktojne ligjet e çdo shteti. A keni ndoshta shifra per abuzime te mundshme, nese eshte keshtu, te FSHF-se, qofte me te drejtat televisive apo çfare tjeter?
Ne kemi kerkuar te bejme auditimin per pjesen e buxhetit te FSHF-se qe financohet ne forme Granti nga MTKRS dhe nuk kemi bere akuza per abuzime ne shifra. Realizimi i auditimit do te sqaroje gjithçka per zbatimin ose jo te ligjshmerive financiare nga ana e FSHF-se. Per sa i perket te drejtes televizive, sqarojme qe kete te drejte FSHF-se ia ka deleguar shteti. Per gjithe kete periudhe FSHF nuk ka derdhur ne buxhetin e shtetit detyrimin e 10%-it te te ardhurave qe nxjerr nga shitja e te drejtes televizive. Ky fakt do te tregoj qarte nese ka apo jo abuzime financiare në shifra. Zoteri, a nuk duket se ka ashpersi te skajshme mes paleve, nese mund ti quajme keshtu, FSHF-ministri dhe a mund t′i veme gishtin ndokujt si fajtor? Nuk mund te flasim per ashpersi mes paleve, ne nje kohe qe flitet per marredhenie institucionale, ne respektim te ligjit. Ligji mendoj qe nuk eshte as i ashper dhe as i skajshem. Ai duhet respektuar nga te gjithe. Mendoj qe kete gje FSHF e kupton por ka vepruar me subjektivizem duke ju shmagur kerkesave te ligjit. Ne marredheniet Ministri-FSHF, nuk kemi te bejme me marredhenie individuale apo private, por per marredhenie institicionale. Titullaret prezantohen si individe por perfaqesojne institucionet, ne zbatim te te drejtave dhe kopetencave qe i jep ligji. Ne nuk kemi akuzuar individe, por kemi kerkuar qe indivite te respektojne institucionet dhe ligjet ne fuqi.Nese ju thoni se pergjegjese eshte FSHF, ministri eshte krejt ne rregull? A mund te kete prirje brenda dikasterit Tuaj per te “trazuar ujrat”. Ministri eshte ne rregull kur kryen detyren qe i eshte ngarkuar pa paragjykime. As Ministri dhe sa ndonje nepunes i ministrise nuk ka tentuar te “trazoje ujrat”. Kemi deklaruar se nuk kemi patur dhe nuk kemi paragjykime dhe preferenca per individet qe mund te drejtojne FSHF-ne. Por fakti qe per gjithe kete periudhe FSHF nuk eshte kontrolluar nga MTKRS, nuk do te thote se ajo nuk duhet te pranoje detyrimet ligjore edhe ne vazhdimesi. Qendrimi Yne ndaj FSHF-se ka qene korrekt. Kemi respektuar autonomine dhe te drejtat e FSHF-se dhe kemi kerkuar nga kjo e fundit vetem zbatimin e ligjit dhe respektimin e statutit, nepermjet te cilit ministri i delegon te drejta FSHF-se. A druheni se mund te kemi perjashtim te shqiperise ne veprimtarite nderkombetare? Futbolli eshte dashuri e te gjithe shqiptareve dhe jo prone apo aktivitet privat te individeve qe e drejtojne ate. UEFA dhe FIFA marredheniet i ndertojne dhe i zhvillojne me institucionet dhe jo me individet. Nuk mendojme qe kerkesat ne zbatim te ligjeve te shtetit shqiptar te ndeshkojne Shqiperine ne veprimtarite nderkombetare, madje kompromisi i mësipërm është shprehje e një bashkëpunimi për transparencë dhe jo penalizimi. Ne asnje nga pikat qe u diskutuan me perfaqesuesit e FIFA-s dhe UEFA-s nuk u permend ky fakt. Keto jane thjesht hamendje dhe presione te personave te caktuar te cilet jane te interesuar qe ligji te terhiqet perpara interesave private.

Tirane 29 Dhjetor 2005
Natyrisht që MTKRS me politikat dhe veprimtaritë qe ka organizuar në 100 ditët e para të qeverisjes, ka bërë një punë voluminoze, për të ciën unë vazhdimisht kam ftuar gazetarët ta monitorojnë, ftesë që? vlen dhe? për punën në vazhdim të ministrisë. Ndërkaq unë vazhdoj ti qëndroj idesë se ato cka në kemi realizuar në 100 ditë, ndonjë? parardhës i im nuk i kishte kryer gjatë një viti. Ne gjetëm një administratë të demoralizuar dhe ja dolëm ta motivojmë dhe të respektojmë skadencat në? kalendarin e aktiviteteve duke konsoliduar dinjitetin e institucionit në plan kombëtar dhe ndërkombëtar ; e them këtë sepse koha në dispozicion ishte maksimalisht e pakët dhe resurse ekonomike ine′stente . Ndër të tjera do të theksoja këto veprimtari:
Jubileu i 600 vjetorit të lindjes së heroit tonë kombëtar Gjergj Kastriot Skënderbeu, aktivitet i cili ishte bllokuar? në kohën e drejtuar nga parardhësi socialist. Kjo veprimtari u realizua me shumë dinjitet si në hapësirat kombëtare dhe atë ndërkombëtare në qytete të ndryshme të Shqipërisë por edhe në Vjenë, Mal të Zi etj.Në ato ditë realizuam? Ekspozitën Ndërballkanike “Good Morning Albania”, e cila shënoi një sukeses për promovimin e Shqipeërisë në arenen rrajonale të pikturës. Ky aktivitet u? nderua dhe nga pjesëmarrja e ministres së kulturës? austriake..
Java e trashegimisë kulturore evropiane, një nga edicionet më të pasura të mbajtura këto 5 vitet e fundit është nje tjeter dëshmi e atyre diteve. Ishte një aktivitet i fikur, më parë.. Për tu shënuar është aktiviteti ndërkombëtar letrar “Ballkanika” për letërsi që u zhvillua në Durrës e Tiranë.
1.Njëherësh një arritje të madhe, mund të cilesojmë shpalljen në fund të nëntorit të iso polifonisë popullore shqiptare si kryevepër të trashegimisë gojore të njerezimit nga UNESKO. Ne inicuam festivalin e dramës shqipe dhe atë të humorit respektivisht në Tiranë dhe Vlorë gjatë muajit dhjetor, ku përmes te cilave ne kuptuam problemet dhe arritjet në keto dy segmente të artit shqiptar.
Një nga pikat më të forta të punës sime si ministër dhe të dikasterit që unë drejtoj është hartimi i strategjisë së zhvillimit të turizmit, një alternim shumë profesional i turizmit natyror me atë kulturor. Për herë të parë kjo strategji u shoqërua me një plan veprimi konkret.Në këtë kuader une mund të permend turin e mbajtur per here te pare nga MTKRS “Qyteti dhe turizmi” ku dolen ne pah vlerat turistike, vecanerisht ato muzeale të qyteteve të ndryshme shqiptare.Në kuadrin e reformave që une kam ndërmarë është dhe organigrama e re në MTKRS, e hartuar për dy muaj në funksion të? promovimit të vlerave të vërteta profesionale dhe intelektuale të stafit, të cilin unë drejtoj.
2.Ishte një propozim, të cilin unë e cmoj shumë, për respektimin dhe vlerësimin? që ju bë punës sime në opozitë, por nuk më habiti, nisur nga përgatitja ime profesionale dhe? back raundi im politik. Ishte një mundësi e madhe që mu dha për të shërbyer në kabinetin e filozofisë së ndryshimit, pra të isha pjesë e kabinetit Berisha.
Nga ana tjetër duke qenë se jam dhe mbetem gjithmonë një mik i librit dhe i artistëve, mendoj se ky fakt i cili mu kthye në një mbështetje të forte morale për të përballuar këtë mision. Për koencidencë unë bëra një fushatë zgjedhore të mbështetur ne vlerat e librit, pikturës shoqëruar dhe me? artistë. Vetëm vlera e librave të dhuruar në elektorat është mbi një million lekë të reja.
3.Dua të thkesoj se kryeministri Berisha është një? lider i padiskutueshëm i së djathtës dhe në vecanti si kryetar që arriti të sjellë në pushtet atë opozitë, pushteti i të cilës ishte rrëzuar me dhunë dhe pikërisht ai risolli votën e lirë në Shqipëri. Autoriteti i tij ekziston por bëhet fjalë për një Autoritet pozitiv tejet bashkëpunues? dhe ndërtues që i jep shtetit seriozitetin e nevojshëm. Dua të theksoj se kryeministri Berisha me autoritetin e plotë në qeveri nuk më ka krijuar asnjëherë pengesë në punën time si ministër, por përkundrazi më ka mbështetur dhe se ky autoritet i kryeministrit më ka dhënë gradat e lirisë së nevojshme si ministër në realizimin e politikave të ministrisë dhe përzdhjedhjes së njerëzve me të cilët unë punoj.
4.Konflikti im me Federatën dhe vecanërisht me ish presidentin e saj Armando Duka zhvillohet në kuadrin e asaj transparence që ne i kemi premtuar shqiptarëve. Në këtë konktekst ne do të vazhdojmë të kërkojmë të kryejmë auditin. Përsa i përket zgjedhjes së Dukës ajo nuk është aspak sfidë për mua, por është sfidë për moralin e atyre që e zgjodhën me një proces të manipuluar dhe së dyti që nuk ishte aspak i rregullt nga pikëpamja ligjore, pasi vendimi i gjykatës akuzoi drejtuesit për shkelje në statut. Nëse gjykata do të konfirmojë se zgjedhjet në asamblenë e federatës ka qenë të paligjshme, surpriza e vërtetë do të jetë kryerja e? auditimit në federatë, në këtë ishull të uzurpuar nga manipulatorët që kerkojnë ta largojnë nga procesi i transparencës. Unë si minister vazhdoj të pres gjakftohtë vendimin e gjykatave më të larta dhe ndërkohë mbaj kontakte korrekte me UEFA-n dhe FIFA-n, kontakte të cilat kërkonin ti vinin në rrezik manipulatorët e federatës.
Unë nuk ndihem i sfiduar pasi jam i bindur dhe do punoj për pavaresinë e Federatës por jo me drejtuesit të zgjedhur në menyrë? të paligjshme. Personalisht kur konkurroj gjithmonë fitoj. Tek kjo pyetje këmbëngul sërish se motoja ime ka qenë dhe do të mbetet zbatimi i ligjit, pra jam i vendosur në vazhdimin e transparencës në Federatë; ligji nuk mund të sfidohet nga antiligji.
5.Libri shihet nga ne si element thelbësor I lidhjeve të individit me shoqërinë sepse ai është ndikuesi kryesor në përgatitjen e individëve shoqëror gjithmonë parësor në çdo përpjekje modernizuese.
Viti i Kadaresëë është padyshim dëshmi solide e këtij impenjimi, i cili po konkretizohet me aktivitete kushtuar këtij personaliteti të madh të letrave shqiptare.?
Në organizuam për herë të parë në Shqipëri në muajin tetor, konkursin Ballkanika të librit.Njëherësh kemi zhvilluar konkursin për dhënien e cmimeve speciale për “Revistën kulturore, më të mirë”( fituar nga Revista Përpjekja)? si dhe po punojmë për konkursin e shpërndrajes së cmimit biblofil “Lumo Skendo”, ndërkohë qe pritet të hapet dhe një librari me emrin e këtij personaliteti të madh të kombit shqiptar.
Po punohet për ti dhuruar Bibliotekës universitare të fakultetit Histori-Filologji, bibliotekës së Qytetit Studenti asaj të rektoratit të Universitetit të Tiranës një fond librash nga botimet e kësaj ministrie ndër vite, si dhe? po organizojmë tryezën e rrumbullakët “Rinia dhe Libri”.Më 28 prill do të promovohet në Tiranë Lahuta e Malcisë e përkthyer në anglisht nga albanologu Rober ELSIE e tashmë e botuar në Angli dhe SHBA Ne? synojmë të themelojmë një shkollë vere të përhershme që do të ndiqet nga studentë dhe pedagogë të huaj me qëllim njohjen dhe përkthimin e librit shqip në gjuhët e tjera. Si MTKRS po mbështesim botimin e librit “Antologjia e Plagëve”.për tu dhënë më shumë vizibilitet shkrimtarve të përndjekur gjatë diktatures pa dashur të ndertojmë apo shkaterrojmë hierarki vlerash,thjesht për të krijuar një mundesi komunikative me lexuesin.
6.Ne nuk do ti përkrahim në aspektin material këto aktivitete por mbështetja jonë morale nuk do tu mungojë.? Nuk do të vazhdojmë taktikat e mëparshme për levrim fondesh të mëdha në të tilla spektakle, ku harxhohej një pjesë e mirë e buxhetit të MTKRS. Ne kemi thënë që do ti japim mbështetje dhe prioritet trashgimisë kulturore dhe librit, si bazë e politikave tona kulturore.
7.Marëdhëniet me publikun i cilësoj si shumë të rëndesishme në pasqyrimin e punës jo në aspektin personal por të politikave dhe reformave kulturore që po ndërmerr MTKRS. Njëherësh këtë vlerësim e ndaj dhe për pasqyrimin në media të punës së artistëve, shoqatave dhe enteve të pavarura si dhe institucioneve që ndërvaren nga Ministria. Unë gazetarët i vlerësoj më shumë se pronarët dhe botuesit që mediat e tyre i lidhin me grupe të caktuara interesi. Ndëkohë në filozofinë time të punës transparenca ne media ka një rol të vecantë dhe keëë e kam kontrizuar me një urdhër të brendshëm sipas të cilit cdo drejtori në ministri duhet të publikojë informacion të rregullt, vecanërisht në pormovimin e vlerave të turizmit dhe projekteve të kulturës, shoqëruar me kostot përkatëse financiare.
8.Kafe me shpesh pi me ministrin e mbrojtjes Fatmir Mediu, Omer Stringën, por edhe me? miq shumë të mirë të mitë siç janë botuesit e mediave të djathta, që kanë qenë të tilla dhe kur kjo forcë ishte në opozitë. Ndërkohe marëdhëniet e mia janë shumë miqësore dhe me emra që nuk janë të spikatur në politikbërjen e seliseë së PD.
9.Në radhët e opozitës ka shumë miq por që nuk po i? përmend emrat e tyre” pasi nuk dua tu a prish? biografinë? e pastër” që u kërkon PS.
10.Natyrisht që një libër është më interesant se një sherr me bilbila. Në këto kohë që ju pyesni në parlament, kam lexuar librin”Triumfi i diellit” i autorit Ëilburn Smith.
11.Formulimi i pyetjes është i gabuar pasi bëhet fjalë për 4 sektorë. Turizmi, Kulturë, rini dhe sport.
Në kuadrin e reformave të thella të ndërmarra në qeverisjen Berisha, unë si pjesë? e kabinetit kam qenë ndër të parët ministra që kam bërëe organiogramën e re të MTKRS. Në këtë fryme është konceptuar se turizmi dhe kultura janë shinat kryesore mbi të cilat do të ecë integrimi europian i Shqipërisë. Bashkimi i turizmit dhe kulturës synoi që të rriten dhe vihen më në pah vlerat e dy prej pasurive më të mëdha kombëtare. Pasuria e tretë është rinia e cila nga qeveritë parardhëse është menaxhuar në menyrë jo efikase? Program i MTKRS si pjesë integruese e programit qeverisës ka synuar një ndryshim konceptual në këtë drejtim. Përsa i përket thelbit të pyetjes se sa e vështirë është për mua si ministër të drejtoj këto sektorë në një ministry, unë gjithmonë jam drejtuar nga parimi i qeverisë së shërbimit dhe këtë e shoh jo vetëm si sfidë intelektuale por dhe të gjithë dikasterit që une drejtoj. Por dua të theksoj se ngarkesa e kësaj ministrie nuk është shumë më e madhe se e atyre të tjerave, pasi në turizëm ne mbulojmë vetëm strategjitë dhe politikat e promocionit të tij dhe jo investimet. Ky proces i përket Ministrisë së Transporteve dhe Punëve Publike.
12.Ngrirja e Filip Cakullit, intelektualit, dhe humoristit të shquar në partinë demokratike e cilësoj si një humbje të madhe për partinë tonë, ndërsa cdo rrjedhje tjetër është e parëndësishme për mua. Këtë opinion e kam patur edhe për vitet e mëparshme.
Pyetjet personale
1—Nuk jam shumë i pasur sic përflitet. Unë zotëroj një pasuri të trashëuar nga prindërit e mia dhe të bashkeëshortes ime. Natyrisht vitet që PD ka qenë në opozitë pra që nga 97 une kam punuar si pedagog në fakultetin e ekonomisë, të universitetit të? Tiranës ( ku kam dhënë leksione të lëndës” Paraja dhe Banka”) dhe gjatë kësaj kohe jam përpjekur ta menaxhoj sa më mirë pasurinë e familjes sime.
2—Unë në poiltikë kam hyrë në vitin e trazirave dhe të veshtirë të 97, kur nga PD po largoheshin një pjesë e madhe.
Politikën nuk e konsideroj si dhënie dhe si marrje por si ideal. Në këtë kontekst si? individ kam pëlqyer të jap për PD por? natyrisht dhe politika dhe lidershipi i PD më vleresoi, sic qe dhe rasti konkret që pas 8 vitesh në opozitë, kryeministri Berisha më besoi në kabinetin e parë të Tij ekzekutiv.
3—Dua të flas për aspektet e “këqija”. Them se jeta publike më ka ngushtuar hapësirat e lirisë . Kam shumë më pak kohë të qëndroj me familjen dhe me miqtë e mi të vjetër. Momentet që kam në dispozicion mundohem ti shfrytëzoj sa më shumë. Por nga ana tjetër jeta pubklike më jep kënaqësinë e madhe për të shërbyer komunitetit.
4- I përkas asaj kategorie që beson se Fëmijet bëhen me dëshirë.
5—-Me shaka po ju them se “PO , por jo me gruan time′( QESH).
6—Natyrisht që nuk bëhet
7—Si pedagog i ekonomisë, por disa miq më thonë kryeministër (Qesh….)
8—–Aspak. Mendoj se dialektet e pasurojne gjuhen. Megjithse prej 20 vjetesh jetoj ne TR ndihem mire me dialektin që kam.
9—Krenohem me origjinën time ; së pari gjithcka që përfaqëson Vlora.
dhe se dyti karakteri im aspak konformist megjithë lidhjet shoqërore që kam patur me eksponentë të majtë në 97-98 nuk kam menduar kurrë të flirtoj me ta, megjithëse ata e dëshironin një gjë të tillë.
10-( per Berishen) E kam kuptuar dhe do ta kuptoj gjithmone shume mire pamvaresisht dy dialekteve të ndryshme. Ju kujtoj ketu thenien e poetit tonë të madh Ndre Mjeda”Nja ashtë gjuha, komi- nja.”Si deputet i Vlorës kuptoj dhe e vlerësoj në maksimum liderin e së djathtës Berisha, në cdo kohë të mirë a të keqe dje dhe sot dhe nesër si vlonjat, pedagog deputet, Ministër e prapë si vlonjat.
11-Vlonjatet janë pjesetarë të races shqiptare me cene e virtyte .Por theksoj? që për mua shqiptarë janeë njeë racë e zgjedhur.Kjo është një bindje etike jo shovinizëm.
12-Ligji antiskaf ështe ai i duhur. Ai i shërben më shumë të ardhmes së të sotmes dhe imazhit integrues të vendit tonë.
13—–Ju keni informacionin e gabuar pasi unë me të vërtetë jam diplomuar për inxhinieri me rezultate të larta, por jam njëherësh dhe ekonomist e jurist. Pasioni im për librat dhe pikturat lidhet me formimin tim profesional dhe moral.

Interviste per gazeten “SOT”Pyetje: Secili kandidat I partive te medha shprehet per fitore.Si e argumentoni ju fitoren tuaj?
Pergjigje: Per te arguemtuar fitoren time? si kandidat I PD ne zonen elektorale n.94 faktoret jane te shumte. Nder me kryesoret une do te permendja:
-?programi I PD dhe qeverisja me duar te pastra? jane garancia e pare e madhe per te gjithe qytetaret e Shqiperise dhe programi im electoral si pjese integralee tij per banoret e zones 94 ne vecanti.
-?Emri dhe personaliteti im, njohja qe kam me zonen? dhe banoret e zones me mua eshte faktori I dyte
-?Mbeshtetja jo vetem e elktoratit te tradicionalist te djathte , por edhe e nje pjese abstenuese apo edhe te majte.
-?Realiteti I deritanishem? qe ka krijuar qeverisja socialiste I ka bindur njerezit se koha per ndryshim ka ardhur dhe e vetmja qe mund ta realizoje eshte PD me programin dhe njerezit e saj.
-?Rivali? im kryesor politik, kandidati I PS, eshte figure e konsumuar e papranueshme? edhe per nje pjese ′mire te te majtes ne zone.Pyetje:Si I vleresoni ndryshime e fundit Brenda PD ?
Pergjigje: PD ka aplikuar nje strategji? te hapjes se saj ndaj intelektualeve , personave me influence , hapje ndaj te rinjve duke u dhene atyre hapesirat e nevojshme brenda saj..
PD prej kohesh e ka filluar kete levizje duke nisur qysh me riorganizimin e struktura? m′endege′rijimin e KOP, dhenien e autoritetit departamenteve prane nendegeve? per te funksionuar si KOP Brenda deges, pergatitjen e nje platforme te plote e bindese elektorale? e deri tek konsulenca? amerikane per zhvillimin e fushates , duke fituar keshtu je vetem ne permbajtje , por edhe ne forme karakteristikat? e nje partie moderne , europiane.Pyetje:Permendje e vitit? 97 apo projekte e premtime per te ardhmen,nga anoni ?
Viti I mbrapshte 97 ne asnje menyre nuk duhet permendur.Evokimi I ngjarjeve te 97 vetem streson,gervish plaget e njerezve dhe cdo abuzim me te eshte jonjerezor. Te merresh me vitin 97 sic po bejne socialiste tregon varferi idesh e programesh, mungese vizioni ,mungese respekti per dhimbjen. Te perdoresh si gogol vitin 97 eshte nje antikap I madh dhe bumerang politik? per PS.
PD eshte per programe e projkte konkrete,pa bere presion mbi askend e duke respektuar te gjithe. Eshte? kjo force qe garanton elktoratin shqiptar se do ti thote “ndal” cdo revanshi politik,duke u bere garante per nje Shqiperi te integruar shume shpejt ne BE.Pyetje:Cilat jane armet tuaja te forta ne kete fushate elektorale perball rivalit kryesor dhe elektoratit ?
Pergjigje: Une e kam vleresuar shume fushaten dhe kundershtaret, sidomos rivalin kryesor, kandidatin e PS.Megjithate keto dite te fushates jam bindur akoma me shume se fitorja ime do te jete jovetem fitore e PD, e kohes per ndryshim, por ajo do te jete fitore edhe e socialisteve te cilet do te heqin qafe perfundimisht nje nga njerezit me te perfolur e qe mban peng vecanerisht zhvillimin ekonomik ne Vlore.
Rruga e kandidimit tim? eshte nje avantazh ne krahasim me rivalin socialist. Ajo eshte e natyrshme dhe jo pjese e kompromiseve apo e klaneve ne pushtet , e uzurpimit te pushtetit qendror? e vendor dhe e presioneve me ane te aferave spekulative e deri mafioze te kandidatit socialist.
? Fushata shpifese e denigruese, mosparaqitja e programeve per te ardhmen, por vetem? “e rezikut? Berisha” dhe viteve 92 e 97,mosmbajtja e premtimeve te bera e degradimi I nivelit te jeteses,arsimit, shendetesise, papunesia galopante,trajtimi I banoreve te zonave informale? si qenie te dores se dyte , ma ben me te lehte perballjen me kundershtarin.
?Ne te njejten kohe sic e permenda edhe me perpara perkrahja e te gjitha shtresave dhe mirekuptimi edhe nga nje pjese e te majteve si nje garnci per ti thene ndal revanshit politik te cdo ngjyre me jep avantazh te pakrahasueshem ndaj kunershtarit socialist.Pyetje: Gjate kesaj kohe? a e shihni te zbatohet kodi I etikes?
Pergjigje: Pamvaresisht nga angazhimi publi dhe nenshkrimi I kodit te sjelljes nga perfaqesuesit e partive politike? respektimi?? I tij ka lene per te deshiruar nga kadidati socialist dhe pushtetaret lokale.
Se pari: Perdorimi I fjaleve fyese e shpifese ne deklarata publike. Perdorimi I termave qe nxisin urejtje reciproke.
Se dyti: perdorimin e mjediseve publike ( si tetri “Petro Marko” psh) ne kundershtim me vendimet perkatese
Se treti: perdorimi I fondeve e burimeve te ndryshme per projekte te zbatuara ne kohe fushate per qellime propaganda.
Se katerti: duke shfrytezuar personelin e administrates publike, apo duke shfrytezuar deri edhe prezencen e Kryetarit te Bashkise perkrah kandidatit ( duhet theksuar se ai eshte beniamini me I bindur? dhe me borxhli tek kandidati socialist).
Se pesti: duke bere presion mbi punonjesit e rajoneve e gjendjes civile e deri tek nepunesit qe merren drejperdrejti me hartimin e listave? per pengim e manipulim te procesit zgjedhor.Pyetje:Ne cilen menyre do ta financoni fushaten,me cfare fondesh ?
Pergjigje:duke qene pjese e kodit te etikes transparences se burimeve financiare per fushaten I eshte kushtuar kujdsi posacem.
?Eshte celur nje llogari bankare? n.0000528 395 prane? RAIFFEIZEN BANK SHA dega vlore “Koha? per ndryshim, zona 94” ku te gjithe individet qe duan mund te derdhin sponsorizimet per fushate. Net e njejten kohe eshte ngritur edhe nje bord finance qe kryen e kontrollon cdo veprim finaciar. Per kete ftoj cdo lloj subjekti kontrollues apo monitorues per te? kontrolluar anen financiare te fushtes sime.Pyetje:Na pershkruani me nje thenie apo deklarim kundershtarin tuaj kryesor ?
Pergjigje:Ne intervistat apo deklarimet e mia e kam cilesuar si xhambaz xhezbandist. Eshte perfaqesues tipik megalloman e arrogat I nomenklatures sevjeter.Eshte pergjegjes kryesor per deshtimet e qeverisjes socialiste e te kolapsit ekonimik vecanerisht ne Vlore.Shembull I mbjtjes peng te shtetit ne Vlore.Pyetje : cfare mesazhi I drejtoni elektoratit
Pergjigje: Elektoratit te zones n.94 I them:” Ne 3 korrik u jepet mundesia te vendosni per fatet tuaja, femijeve e familjes suaj. Mos qendroni indifferent. Votoni Bujar Lesken dhe ne proporcional partite e djathta. Garantojme prosperitet ekonomik dhe liri idesh. Votoni ndryshimin.Pyetje : Zakonisht Vlora eshte pozicionuar majtas. A mendoni se do te ndryshojne raportet ?
Pergjigje: Nuk eshte e vertete se Vlora eshte e majte. Them me bindje se ne keto 8 vite? vota eshte numeruar majtas. Vlora eshte mbi te gjitha nacionaliste.Vlonjatet mbi te gjitha duan vendin, familjen prosperitetin e tyre. Jam I bindur se Vlora kete rradhe do te votoj per individin, larg? paragjykimeve politike.Jam I bindur se raportet do te ndryshojne duke pare dhe mbeshtetjen qe une kam marre gjithe kete periudhe fushate nga demokrate, socialiste, republikane e balliste etj. Vlora eshte qyteti qe ka nevoje per ctensionimin e situates dhe kjo do te mundesohet edhe nga vendosja e raporteve te drejta? te pese mandateve te deputeteve qe ka Vlora. Ku rune them ne logon time -nje deputet per Vloren- kam parasysh qe do te jem nje deputet per te gjithe Vlonjatet pamvaresisht bindjeve politike te tyre ; kama parasysh se do te bashkepunoj ngushte me autoritetet e pushtetit vendor pa u komleksuar nga fakti se mund te jemi perfaqesues te forcave te ndryshme politike.
?
Njeriu qe fshihet pas politikanit.Pyetje: Si e keni kaluar femijerine tuaj? Te vuajtur, te lumtur?
Pergjigje:Femijeri? normale.
Pyetje: Keni qene trazovac , I urete, ju kane rrahur prinderit?
Pergjigje: I urte, prinerit nuk me kane rrahur asnjehere.
Pyetje:A keni endra te parealizuara?
Pergjigje:Po. Deshiroja qe nena ime te me shikonte e te me gezonte keto 20 vjet qe me mungon.
Pyetje: A kishit menduar ndonjehere se do te ishit politikan?
Pergjigje:Edhe e kam menduar
Pyetje: A e ndjeni veten te plotesuar me te qenit ne politike?
Pergjigje:Po.
Pyetje: Cili eshte diplomimi juaj ?
Pergjigje: Jam diplomuar ne UT ne vitin 1990 si inxhinier nafte ; ne vitin 1998 si economist? dhe ne vitin 2002 si jurist. Aktualisht jam ne kerkim te grades shkencore “doctor I shkencave” ne ekonomi.
Pyetje: Zoteroni gjuhe te huaja ?
Pergjigje: Po. Anglisht shume mire.
Pyetje: Keni menduar ta braktisni politiken per profesionin tuaj?
Pergjigje:Gjithmone mendoj te vazhdoj paralelisht.
Pyetje: Normalisht a e genjen deputeti elektoratin e vet?
Pergjigje: Keta te sotmit po.
Pyetje:Cilet lloj filmash pelqeni?
Pergjigje:Filmat historike.
Pyetje: Ju pelqejne filmat horror,po pornografike?
Pergjigje:Jo.
Pyetje: Cili eshte aktori juaj I preferuar?
Pergjigje:Mirush Kabashi
Pyetje: Cila eshte aktorja juaj e preferuar?
Pergjigje: Maragarita Xhepa
Pyetje: Cfare muzike degjoni?
Pergjigje: Muzike klasike dhe soft.
Pyetje: Ke kengetar parapelqeni?
Pergjigje:Ardit Gjebrea
Pyetje:Cila eshte kengetarja e preferuar?
Pergjigje: Anita Bitri
Pyetje:A merreni me sport?
Pergjigje: Po, natyrisht si amator.
Pyetje:Cilin sport ndiqni mes kampionateve te ndryshem?
Pergjigje:Futbollin.
Pyetje:A jeni tifoz I semure, me ke?
Pergjigje: Tifoz I semure nuk jam. Pelqej Brazilin dhe Angline.
Pyetje:Politika te detyron veshjen klasike ; a preferoni sportivet?
Pergjigje: Preferoj sportivet.
Pyetje:Cilat ngjyra parapelqeni?
Pergjigje:Ngjyrat e celura.
Pyetje:Cili eshte shkrimtari juaj I preferuar?
Pergjigje: Ismail Kadare.
Pyetje:Nga autoret e huaj, ke preferoni?
Pergjigje: G.Markes.
Pyetje:Libri juaj I preferuar?
Pergjigje:Dashuria ne koherat e koleres
Pyetje:Ju pelqen poezia ?
Pergjigje:Po
Pyetje:Po te detyroheshit te shkonit ne emigracion si shume shqiptare, ne cilin profesion e shihni veten ?
Pergjigje:Inxhinier nafte.
Pyetje:Estetikisht preferoni biondet apo brunet ?
Pergjigje:Brunet.
Pyetje:A e tradhetoni partnerin?
Pergjigje:Jo.
Pyetje:A keni genjyer ndonjehere?
Pergjigje: Rralle.
Pyetje: Cila eshte? arma me e forte? e personalitetit tuaj ?
Pergjigje: Karakteri I forte dhe mirenjohja per njerezit.
Pyetje:Keni kaluar me semafor te kuq? Keni marre gjobe ndonjehere?
Pergjigje:Po.
Pyetje:Nese beheni minister apo zyrtar I larte do lejoni bllokimin e trafikut per kalimin e makines suaj?
Pergjigje:Jo
Pyetje: Sa harxhoni ne celular gjate nje muaji zakonisht?
Pergjigje:20.000 leke
Pyetje:Sa celulare keni nderuar deri tani, afersisht?
Pergjigje: 2? cope
Pyetje:Ne nje dite te zakonshme me sa para qarkulloni ne xhep, pak a shume ?
Pergjigje: Aq? sa duhen per te perballuar situate te zakonshme.
Pyetje:Cilat jane fobite tuaja?
Pergjigje:mjedisin e shkateruar.
Pyetje: Sa shtepi? keni?
Pergjigje: Dy.Nje ne Tirane e nje ne Vlore.
Pyetje:Cilen marke makine preferoni?
Pergjigje. Mercedes Benz.
Pyetje:Qerasni apo ju qerasin?
Pergjigje: Pergjithesisht qeras.
Pyetje: Ne cilat rrethana jepni me shume para se zakonisht?
Pergjigje: Kur duhet te respektoj miqte.
Pyetje:Ku I kaloni zakonisht? pushimet?
Pergjigje:Ne Vlore
Pyetje: Sa paguani per? to perafersisht
Pergjigje: 150.000 leke
Pyetje:Femijet tuaj do ti shkolloni ne institucione private apo shteterore?
Pergjigje: Private
Pyetje:Cilen sharje perdorni me shpesh?Po epitet vleresues?
Pergjigje: Epitet vleresues perdor ” fisnik”.

Pyetje 1:C′ju shtyn te shpallni kandidaturen per? deputet ne zonen 94 ?
Pergjigje:Se pari sepse me vloren ne pergjithesi e kete zone ne vecanti me lidh e shkuara e sotmja dhe e ardhmja? ime dhe e familjes sime, sepse e dua shume qytetin tim dhe bashkeqytetaret e mi dhe jam I prire per t′iu perkushtuar atyre.
?Une nuk mund te mos jem krenar qe qysh ne rinine e hershme kam patur prirjen e brendshme per te bere dick ate mire e te bukur per qytetin tone, emrin dhe njerezit e tij.
Per vete mundesite e moshes e kohes , shkollimi ishte nje nga fushat e mundesite kun e mund te lartesonim Vloren qe e donim aq shume.Arritjet e mia ne arsim I kane verifikuar dhe rivalet e mi? nga rezultatet e shkeqyera te shkolles se mesme deri te tre diplomat universitare.
?Se dyti dhe me kryesorja,sepse erdhi momenti kur provova dhe u binda se pervec dashurise e prirjes per te bere mire, kisha edhe aftesite, mundesite e pervojen qe te beja me shume per qytetin tim, te ndikoja ne jeten e prosperitetin e tyre.
Ne kete faze une vendosa? dhe guxova te angazhohem ne politike per te bere qe politika, ligji,mundesite e resurset te kthenin koke edhe mga Vlora jone.
Se treti e ndiej veten realisht potent ne strukturat drejtuese te PD dhe do te jem ze I fuqishem? I bashkeqytetareve te mi ne parlamentin e qeverisjen e ardhshme demokratike
Pyetje 2:Perse kandidoni nen siglen e PD?C′do t′I thoni elektoratit qe ka votuar per te majten?
Pergjigje; Zgjodha te perfshihem nen siglen e PD per arsye e motive qe I quaj me se te ligjshme, te ndershme dhe me se te rendesishme per rolin dhe peshen reale te nje deputeti.Pervec programit bashkokehor,qendrime luajaliste e te hapura te kesaj partie,nje numri te konsiderueshem? figurash nga bota? e inteligjences qe jane perfshire ne lidershipin e saj,mua me terhoqi fakti se asnjehere , ne asnje rast e nga askush, nuk mu kerkua te tjetersohem per interesa te parties.Kjo ka qene konstante e per kete I kam respektuar e respektoj.
Nderkohe kam menduar e mendoj se fjala e nje deputeti, roli e ndikimi I tij, marin peshen e duhur kur ky deputet eshte pjese e nje grup[imi te fuqishem sic eshte dhe do te jete e djathta ne pergjithesi e PD ne vecanti.
Per sa I perket votuesve te majte? une I garantos se pavaresisht nese me votojne ose jo,une do te jem edhe deputeti I tyre.Per mua te gjithe do te jene njelloj; ne duhet folur per krah te majte apo te djathte , une I konsideroj dhe respektoj njelloj, si krahe te njejtit trup,njelloj te nevojshem e jetike. Do te jem garanti per t′I thene ndal? revanshit politik te cdolloj ngjyre.
Pyetje 3:Cilat? jane problemet? e zones suajdhe prioritet e programit tuaj elektoral?
Pergjigje:? Zona ku une kandidoj? ka probleme nga me te larmishmet.
Problemi I pare eshte varferia ekstreme sidomos ne disa lagje specifike si Llonxhe? ku mbi 50%? e banoreve jetojne nen nivelin e varferise, Kushtrimi? etj.Papunesia? mbi 30%, niveli I ulet I sherbimit shendetesor,infrastruktura e shkateruar,analfabetizmi ne radhet e femijeve . Problem jetik per pjesen informa′te zones 94 mbetet legalizimi I banesave dhe me pas urbanizimi I tyre.
?Te? shprehura ne menyre te sintetizuar prioritete te platforms sime elktorale jane:
1-?Vlora qender e rendesishme tregtare
2-?Vlora qender e madhe turistike
3-?Infrastruktura d′mbulimi me telefoni 100% e zones
4-?Ulja e varferise nepermjet punesimit dhe politikave? socialete? aktive qe perkrahin familjen.
5-?Legalizimi I banesave ne zonat informale
6-?Arsimi dhe shendetesia
Pyetje 4: Kandidoni per here te pare.Cili eshte koncepti juaj per deputetin? Duhet te jete autoritar, I pasur, filantrop apo … ?
Pergjigje:Do ta quaja? abusive dhe filantropi qe nuk te con askund, nese ndokush do te thoshte apo mendonte se duhet zgjedhur ky ose ai, qofte edhe Bujar Leskaj, sepse ka pasuri e kapital personal e me to shume apo pak do te ndihmoje te varferit, od te shtroje ndonje cop trotuar apo rruge e me te tilla profka do te shpetoka bashkesine nga hallet.
25% papullsi nen nivelin e varferise, 5% varferi ekstreme nuk mund te shpetohen nga cdo filantrop.
Deputeti duhet cmuar jo nga ajo qe ka ne xhepin e vet, as nga shkalla e filantropise, por nga fakti se sa eshte I afte te gjeje e promovoj fonde,projekte e investime, sa di te imponohet ne qeveri e institucione kombetare e nderkombetare, sa mundet te vere ne levizje menden e forcen e ko′′tit per te gjeneruar zhvillim e prosperitet, per te shtuar vendet e punes, per t′u hapur udhe bizneseve, vecanerisht atyre te vogla e te meme, per te formuluar e zbatuar politika active per t′I ikur varferise.
Ky koncept per deputetin,te tilla motive e detyrime te brendshme per qytetin e bashkeqytetaret e mi me bejne qe une te jem deputeti I tyre.
Pyetje 5:Pse mendoni se kandidatura juaj eshte me e pershtatshmja? dhe duhet mbeshtetur ?
Pergjigje: Une jam bir? I ketij qyteti, I kesaj zone,jam lindur e rritur ketu.
Une u kam premtuar zgjedhesve te nderuar te zones 94 se do te jem nje deputet per Vloren e jot e behet Vlora prone e deputetit si deri me sot.Une mandatin e deputetit do ta perdor per ta kthyer Vloren ne normalitet,per t′I dhene fund ndarjes e hakmarrjes? partiake,per t′I hapur Vlores perspektiven e madhe te biznesit dhe turizmit.
Mbeshtetja e programit tim neProgrami e PD dhe qeverisjen me duar te pastra eshte tjeter garanci per votuesit e mi.
Une besoj se njerezit do te me votojne per karakterin tim,dashurine , respektin qe kam une per Vloren e vlonjatet, pa dallim bindjej′olitike,per vendosmerine per te kthyer ne realitet cdo premtim, per formimin tim intelektual e professional per tu perballur me cilindo ne Parlamentin e ardheshem, e mbi te gjitha per mirenjohjen qe une kam per zgjedhesit e mi.
Pyetje 6: Si i vleresoni rivalet tuaj ne zgjedhje ?
Pergjigje:I vleresoj per angazhimin qe kane marre. Jane pjese e procesit , e gares,por megjithate prej tyre me duhet te vecaj kandidatin socialist per vete madhesine e forces politike qe perfaqeson.
Eshte per fat te keq pjese e klanit me te erret te PS, e ish nomenclatures se vjeter komuniste, I cili? nuk ka ndryshuar? as ne sjellje apo ne mendim nga ideologjia e vjeter.
Eshte pergjegjes per deshtimet e qeverisjes socialiste? gjate ketyre 8 viteve.
Eshte personi tipik I uzurpimit te pushtetit? nepermjet vendosjes se influencave te veta ne ndermarjet kryesore strategjike ne Vlore e duke arritur deri tek Bashkia, ku kryetari I saj eshte beniamin I tij. Eshte pergjegjes per deshtimin e projekteve si “Kamatakis” , projekti gjerman per ujin e deri tek megamashtrimi I parkut energjetik.
Eshte figure e papranueshme edhe per nje pjese te mire te socialiste ne qytet.
Nuk ka vision, projekte e plane per zhvillimin e qytetit, me perjashtim te kkrijimit te privilegjeve e pasurive per vete e miqte e vet.
Jam I bindur se fitorja ime do te shpetoje edhe partine socialiste , socialiste vlonjate, e ne vecanti kryetarin e Bashkise Vlore, qe do te kene keshtu mundesine per tu cliruar nga kthetrat e njerit prej njerezve me te perfolur ne deputetet e Vlores e te Ps ne Vlore.
Pyetje 7: Cfare mesazhi I drejtoni elektoratit ?
Pergjigje: Mos qendroni indiferent. Vendosni ne 3 korrik per fatin tuaj e te femijeve tuaj.
Ndershkoni korupsionin ,te keqen sociale me voten tuaj.Vetem nje here ne 4 vjet u jepet mundesia te votoni per fatet tuaja.Votoni Bujar Lesken , djalin tuaj, qe do te dije te sheroje cdo dhembje tuajen, te zgjidh cdo problem tuajin.
Garantojme zhvillim ekonomi′liri idesh . Votoni per ndryshimin.

Pyetje 1: Cila eshte platforma juaj elektorale ?
Pergjigje: Platforma ime eshte ′se integrale e platforms se PD, e cila me shume se kudo tjeter mendon se “koha per ndryshim” ka ardhur ne Vlore, ne zonen elektorale n.94.
Prioritete te prioriteteve te platforms sime elektorale te shprehura ne menyre te sintetizuar jane:
1-?Vlora , qender e rendesishme tregtare.
????? Per kete :
-?Ulja e taksave dhe tatimeve per bizneset
-?Ulja 50% e tatimit per bizneset e vogla
-?Ulja e TVSH dhe rimbursimi? i plote? e I menjehershem I saj per bizneset qe? exportojne.
?? Do te shnderoje ndermarjet e vogla e te mesme ne gjeneratore te zhvillimit te ekonomise.
-?Parimi “nje ndalim ne nje sportel” do te shkurtojene maksimum kohen e licensimit te cdo biznesi
-?Vlora-zone e lire- do te jete me terheqese per investiture te cdo vendi e te cdo lloj ngjyre partiake.
-?Heqja e monopolist te magazinave doganore dhe prezantimi I magazinave tatimore do tu jape frymemarje bizneseve.2-?Vlora qender turistike
Garantojme Vloren si qender? me prioritet turizmin, duke e? mbrojtur nga cdo politike a investim qe bie ndesh me kete prioritet. Per kete shpejt do te realizojme:
-?Uje e drita pa nderprerje 24 ore
-?Stimulim I turizmit familjar, agroturizmit, turizmit historic nepermjet shumefishimit te fondeve per marketingun , promocinin , ne bashkepunim edhe me qeverisjen vendore.
3-?Infrastruktura
Pengese kryesore per shnderimin e Vlores ne nje qender te fuqishme tregtare e turistike eshte infrastruktura. Per ta sjelle ate ne nivelet e kerkuara? do te ralizojme:
-?Autostrada? Lushnje -Vlore
-?Ndertimin dhe sistemimin e rruges Transballkanike
-?Kthimin e portit te Vlores ne nje nga portet me te rendesishem te rajonit
-?Ndertimin e nje aeroporti civil ne Vlore
-?Mbulimin? 100% te te gjitha familjeve te zones n.94 me sherbimin e telefonise.
?4- Papunesia
Politikat sociale per nje zhvillim me fytyre humane do tejene politika active per ti ikur varferise ,duke nxitur punesimin dhe politika qe mbeshtesin familjen.
Si politike primare per t”I ikur varferise? do te jete punesimi. Per kete :
-do te nxitet hapja? e bizneseve te reja duke lehtesuar per 3 vjet nga barra fiskale bizneset e vogla me kushjt qe te rrisin punesimin.
-do te kete lehtesi 20% per investime me kusht qe te nxisin punesimin
-do te reduktohet kontributi I sigurimeve shoqerore nga 42 ne 35%.
-do te stimulohen biznese qe [punosjone punetore te rinj duke rimbursuar nje pjese te pages se tyre.
-do te synohet perfshirja ne projekte e individeve qe marrin perkrahje sociale duke I punesuar qofte edhe pjeserisht pper te arritur keshtu jo vetem shtimin e te ardhurave per ta , por edhe integrimin e tyre social nepermjet punesimit.
-konsulence per bizneset.
Politike sekondare do te mbetet skema e perkrahjes sociale.
Per kete do te shtojme fondet per kete skeme duke bere edhe indeksimin e shumes qe perfitojne nevojtaret me nivelin aktual te nevojave
Pyetja 2 Fushaten tuaj elektorale ju e keni celur me shperndarjen e librave te rinjve qe votojne per here te pare dhe e keni vazhduar kete me intelektruale e simpatizante e sigles qe ju perfaqesoni. C′fare shpreh Bujar Leskaj nepermjet librave te dhuruar ?
Se pari nje vleresim per librin dhe per misionin? qe luan arsimi dhe kultura ne jeten dhe prosperitetin e nje vendi.
Se dyti nje vleresim per brezin e ri , per hapesirat e reja pa censure te dijes e kultures qe I ofrohen ketij brezi .
Se treti nje obligim? te PD e? timin personal per arsimin e kuturen ne Shqiperi e ne Vlore ne vecanti.
Beteja qe kemi perpara per integrim ne Europe behet me e lehte me njerez te ditur , intelektuale te rinj e te vjeter, me njerez me nje konceptim te ri mbi bashkejetesen e njerezve dhe ideve , mbi progresin. Eshte mire te mesosh nga eksperiencat e tua ,por te mesosh edhe nga eksperienca e popujve te tjere , fatet e tyre, historia, kultura,verdikti I tyre eshte e mencur . E kjo mund te realizohet vetem nepermjet librave, nepermjet dijes.
Pikerisht kete kam dashur te shpreh me keta libra.
Pyetje 3: Cilat jane problemet e zones suaj ?
Pergjigje: Legalizimi I banesave eshte problemi kryesor shqetesues per nje pjese jot e vogel te banoreve te zones elektorale n.94. Legalizimi I ketyre banesave me cmime simbolike e me pas urbanizimi I zonave informale eshte sfida kryesore e PD dhe e imja si deputet qe do te zgjidhet njehere e pergjithmone brenda muajve te pare te mandatit te qeverisajes se?? ardhshme demokratike.
Shifra si 27% te papune, 20% e njerezve qe jetojne nen nivelin zyrtar te varferise, 5% e njerezve jetojne ne varferi ekstreme te bejne te rrenqethesh.
Vecanerisht lagje te tilla si :Llonxhe apo pjesa informale e zones sime? kane nje gjendje vertete katastrofike qe te sjell ne mendje pamje te Afrikes? se larget. Papunesia ne keto zona eshte 80%,kushtet e strehimit katastrofike, shoqeruar kjo edhe me probleme ne shendetesi e arsimim.Duke u krijuar mundesi punesimi dhe duke rritut shperblimin e perkrahjes sociale do tu kthejme ketyre njerezve nje pjese te dinjitetit te tyre.
Sot ne Vlore numri I te trajtuarve me ndihme ekonomike eshte rritur, tregues ky mjaft evident I shtimit te varferise, nete njejten kohe kur shuma ne favor te persponave te trajtuar nga 3700 leke/muaj ka sjkuar ne 2600 leke/muaj , ne nje kohe kur nevojat reale jane rritur qofte edhe pershkak te inflacionit.
Ngritja e qendrave shendetesore? ne zonat informale do te shoqeroje procesin e urbanizimit te ketyre zonave
Zgjidhja e ketyre problemeve madhore nuk do te na largoje vemendjen nga probleme te tjera mjaft shqetesuese si? strehimi, arsimi, asfaltimi e ndricimi I rrugeve, mjedisi etj.
Pyetje 4: Si I garantoni ju zgjedhesit e zones n.94 ?
Pergjigje: Programi I PD dhe qeverisja me duar te pastra jane garancia e pare e madhe per te gjithe qytetaret e Shqiperise.
Emri im dhe njohja qe une kam me? zonen dhe banoret e zones me? mua, eshte garancia e dyte qe une I jap ne menyre te vecante? zgjedhesve te zones n.94.
Karakteri e mirenjohja per njerezit e thjeshte do te jene garancia me e madhe qe une u? jap njerezve qe do te me mbeshtesin.
Mbeshtetja qe me eshte ofruar jo vetem nga elektorati I d′hte por edhe nga njerez te lekundur e deri tek votues? tradicionalisht te majte.
Gjithashtu une garantoj elektoratin duke I thene ndal revanshit politik te cdolloj ngjyre.
Une siguroj se duke votuar per Bujar Leskaj , ata do te votojne per nje njeri, te cilin nuk do ta zere gjumi? te qete pa zgjidhur ato qe permenda me lart si probleme kryesore te tyre.
Une do te jem zeri I shqetesimeve te tyre ne parlamentin dheqeverisjen e ardhshme demokratike.
Pyetje 5: Z.Leskaj si e shikoni perballjen elektorale me rivalet e partive te tjera ?
Pergjigje:Une? rivalet? e forcave te tjera politike i vleresoj? te gjithe per angazhimin e pergjegjesine qe kane marre. Prej tyre? me duhet te vecoj kandidatin socialist , per madhesine e forces politike qe perfaqeson. Ne te njejten kohe une po jap edhe nje opinionin tim lidhur me te. Kandidati socialist eshte pjese e nomenklatures se vjeter e lidhur fort dhe shume pergjegjes per deshtimet e qeverisjes? socialiste te ketyre 8 viteve. Ai ka zhvilluar nje politike te hapur? te? krijimit te privilegjeve personale e te miqve te vet , eshte shembulli me tipik I mbajtjes se shtetit peng nepermjet vendosjes se hegjemonise se tij ne ndermarjet kryesore te Vlores si? ujesjellesi, ndermarja elektrike e duke arritur deri tek Bashkia Vlore ku kryetari I saj eshte beniamin I tij e qe nuk vendos pa miratimin e shokut Mezan. I ka sjelle nje dem ekonomise ne Vlore duke bere qe gjate 4 viteve shume drejtori jane larguar nga Vlora ne drejtim te Fierit e Tiranes,per shume projekte te deshtuara si ai I punimeve ne Portin e Vlores,i rruges Transballkanike, I rrjeteit te kanalizimeve te firmes “Kamatakis” , ujrave te bardha e te shiut, projektit te ujesjellesit te firmes gjermane nuk ka dhene asnje pergjigje duke shmangur cdo pergjegjesi.E mbi te gjitha eshte nje individ? I kontestuar? e I papranueshem nga nje pjese e mire e te majteve ne Vlore.
?Ne antipod me te? une jam? mirepritur jo vetem ne elektoratin e djathte por I mirepritur edhe nga elektorati I lekundur duke marre edhe mbeshtetje nga nje pjese? zgjedhesish me bindje te majta duke ma bere fushaten shume komode.