Për të mos folur për rekordet negative të 12 viteve të fundit nga qeverisja Rama në ekonomi,
mjafton të marrim “kryeveprat” e zeza ekonomike të periudhës së katërvjeçarit të fundit 2021-
2025.
I. Planifikim strategjik tejet i mangët
Gjate kater viteve te fundit, ekonomia dhe infrastruktura kanë vuajtur nga mungesa e strategjive
të detajuara dhe të mirëplanifikuara, për të arritur objektivat.
Në infrastrukturë, vonesat në planifikim dhe implementim kanë ndikuar negativisht në zbatimin
e projekteve madhore, si rrugët dhe lidhjet energjetike. Konfliktet mbi pronën dhe kaosi dhe
pasiguria me titujt e saj kanë vonuar projekte kyçe.
Mungesa e përparësive dhe koordinimit ndërsektorial, si dhe shpërndarja jo e mirë e prioriteteve
ndërmjet sektorëve, po ashtu edhe mungesa e koordinimit ndërmjet institucioneve në qendër dhe
pushtetit vendor, kanë krijuar boshllëqe të jashtëzakonshme.
Lidhja mes arsimit dhe ekonomisë ka qenë e dobët, duke penguar fuqizimin e burimeve
njerëzore në tregun e punës.
II. Mungesë e financimit të mjaftueshëm
Burimet financiare për shumë sektorë kanë qenë të pamjaftueshme për të mbështetur projekte
madhore në ekonomi. Arsyet janë varësia nga buxhetet vjetore me pak fleksibilitet dhe
shpërndarja joefikase e fondeve, si dhe mungesa e monitorimit në sektorët më kritikë.
Nga ana tjetër, qeverisja Rama ka paraqitur kapacitete institucionale tejet të dobëta Kapacitetet
administrative dhe teknike kanë qenë shpesh të pamjaftueshme, për të ndjekur zbatimin e
projekteve. Sektori i dixhitalizimit ka vuajtur nga mungesa e ekspertëve dhe e teknologjisë së
avancuar, duke prodhuar skandale pas skandalesh, si ai i publikimit të pagave dhe të dhënave të
tjera sensitive për 660 mijë qytetarë, etj.
III. Burokraci prej mamuthi në projekte dhe reforma
Burokracia dhe ngadalësimi i procesit të reformave janë kthyer në proverbiale në administratën
Rama. Vonesat dhe pengesat në proceset administrative, si lejet dhe licencat, kanë kufizuar
mundësinë për zhvillimin e shpejtë të projekteve dhe investimeve.
Kjo ka krijuar një klimë të pasigurt për investitorët dhe ka penguar përmirësimin e rendimentit
të sektorëve të ndryshëm.
Nga ana tjetër, si qeverisja qendrore dhe ajo vendore kanë vuajtur nga mungesa e implementimit
të politikave reformuese. Disa reforma të planifikuara janë ngadalësuar, ose nuk janë zbatuar
plotësisht, duke penguar zhvillimin e një infrastrukture më moderne dhe mbështetje më të fortë
për sektorë të caktuar, si ai i bujqësisë, industrisë dhe teknologjisë.
IV. Korrupsioni galopant nuk është pak՞suar: përkundrazi, është theksuar dhe
rafinuar!

Korrupsioni dhe keqpërdorimi i burimeve publike po arrin në shifra rekord për rajonin dhe më
tej. Korrupsioni në tenderë dhe projekte publike, si dhe mungesa e transparencës dhe korrupsioni
në proceset e tenderimit, kanë çuar në shpërdorimin e burimeve të taksapaguesve dhe kanë
bllokuar zhvillimin e shumë projekteve me rëndësi për ekonominë.

Kjo ka ndikuar negativisht në rritjen e efikasitetit të sektorëve kyç, sidomos në bujqësi, e cila ka
dy vjet e gjysëm që po vuan mungesën e dhjetra milionë eurove fondeve, nga ngrirja e Programit
IPARD II të BE-së, për shkak të abuzimeve dhe korrupsionit të qeverisë Rama.
Përpjekjet për të modernizuar bujqësinë kanë dështuar plotësisht. Shumë rajone të vendit ende
mbështeten në teknika tradicionale dhe nuk kanë qasje të mjaftueshme në teknologji moderne, që
mund të përmirësojnë prodhimin dhe efektivitetin. Bujqësia vazhdon të vuajë nga mbështetje e
pamjaftueshme buxhetore dhe nga kredia e kufizuar financiare dhe bankare për fermerët.
V. Zhvillim i pabarabartë dhe shkretim (boshatisje) ekonomik
Emigrimi i fuqishëm i fuqisë punëtore, sidomos i asaj të kualifikuar, ka sjellë në humbjen e
burimeve të vlefshme njerëzore për ekonominë vendase, duke ulur aftësinë e sektorëve për të
përballuar sfidat e konkurrencës dhe zhvillimit.
Mungesa e infrastrukturës bazë dhe teknologjisë së përshtatshme ka bërë që zhvillimi të jetë më i
ngadalshëm dhe më i kufizuar në shumë zona të vendit, ose të stopojë dhe të jetë negativ, si p.sh.
në Kukës.
Kjo ka çuar në një zhvillim të pabarabartë ekonomik dhe në mbajtjen e disa rajoneve jashtë
tregut të mundësive të punës dhe investimeve. Ndërsa disa sektorë, si ndërtimi dhe turizmi, janë
rritur shpejt, sektorë të tjerë, si bujqësia dhe shërbimet, janë ngadalësuar. Kjo ka krijuar një
pabarazi të konsiderueshme mes grupeve të popullsisë dhe rajoneve të ndryshme, duke ulur
ndjeshëm, shpesh edhe gati zeruar, potencialin e zhvillimit ekonomik të vendit.
Shumë sektorë jetikë janë përballur me mungesën e një fuqie punëtore të kualifikuar, sidomos në
fushat e teknologjisë, shërbimeve të avancuara dhe menaxhimit të projekteve. Arsimi i
pamjaftueshëm dhe mangësitë në trajnimin profesional kanë penguar rritjen e produktivitetit dhe
konkurrueshmërisë.

xx

Pas 11 majit, Partia Demokratike do të jetë ajo që do të shohë vetëm dhe eskluzivisht qytetarin
shqiptar dhe familjen e tij. Që do të rrisë ndjeshëm investimet dhe inovacionin në ekonomi. Që
do të krijojë kushte më të favorshme për investitorët, ata të vërtetët, vendas dhe të huaj, dhe jo
oligarkët, duke përfshirë reforma në transparencën e administratës publike, uljen e burokracisë
dhe ofrimin e lehtësirave për investimet e huaja dhe ato vendase.
Programet e mbështetjes për start-up-et dhe bizneset e reja do të rrisin diversifikimin e
aktiviteteve ekonomike, ndërsa “kryeveprat” e zeza ekonomike të Ramës do të hidhen aty ku e
kanë vendin, në koshin e harresës dhe përbuzjes së shqiptarëve.