VILSON BLLOSHMI, GENC LEKA
Ne kuader te perurimit te ketij memoriali, ne 30 Qershor 2006
ne qytetin e Librazhdit u organizua ceremonia, ne te cilen moren pjese personalitete te larta te shtetit, Presidenti z. Alfred Moisiu, Ministri i Tut izmit, Kultures, Rinise dhe Sporteve z. Bujar Leskaj, Kryetari i Bashkist se Librazhdit z. Shaqir Kukaj, Prefektja e Elbasanit, znj. Mimoza Hasekt te ftuar te tjere, perfaqesues te Shoqates se te perndjekurve, skulptori vepres ne perkujtim te dy martireve te demokracise, Sadik Spahia, t aferm dhe familjare te poeteve, si dhe shume qytetare te thjeshte, te’ die shprehen nderimin dhe respektin e tyre per keto figura simbol te disidence antikomuniste.
Ne fjalen e tij pershendetese,? Ministri Leskaj nder te tjera thekso “Poetet kane dy jete; nje fizike e nje te perjeteshme, dhe kjo e dyt e sfidon vdekjen tejpertej dhe atdheun e purifikon nga skorjet, ben ate te vazhdueshem, te perjetshem, Itake, dashuri” .
” …Nesotjemiprojeksioniiendrrave te tyre, njeshoqeridemokn tike, e cila duhet t’i kthehet me dhimbje e mirenjohje dinjitetit njeri zor, me te cilin ata na perfaqesuan sikomb…”.
Ne fjalen e tij, Presidenti Moisiu vleresoi vepren dhe sakrificen dy intelektualeve atdhetare per nje Shqiperi demokratike dhe europ ane, pavaresishtrealitetitteperte ashperne te cilin, krimidhe vrasja kundt kundershtareve dhe kritikeve te regjimit, kryhej nga vete shteti. kreu i si tetit theksoi se “nderimi yne nuk eshte ftese per hakmarrje, perkundrai sherben perte vendosurne vend nje te drejte te mohuarhistorike’. “Perme
ketij akti shteteror qe simbolizon edhe dhenien e
drejtesise morale, ne u percjellim brezave te rinj mesazhin, se e kaluara nuk duhet harruar, – le te marrim prej saj me te miren se a/’o na sherben per te ndertuar me mire dhe me shpejte te ardhmen tone te per-bashket”, – u shpreh z. Moisiu.
Moment prekes i ceremonise ishte dhe in-terpretimi nga aktoret e mirenjohur te skenes shqiptare, Tinka Kurti, Mirush Ka-bashi dhe Rajmonda Bulku, i poezive te sh-kruara nga Vilson Blloshmi dhe Gene Leka, ne te cilat shprehet mendimi i lire dhe kritika ndaj sistemit te kaluar.
Ne kete ceremoni, poeteve iu akordua nga autoritetet vendore tit-ulli “Qytetar Nderi” te Librazhdit
Me pas, Presidenti Moisiu dhe z. Leskaj prene shiritin, duke peruruar keshtu monumentin perkujtimor, si dhe vendosen prane tij kurora me lule.?
1-Vilson Blloshmi lindi me 18 mars 1948, tie fshatin Berzeshte. I regjistruar si nxenes ijashtem dhe pa lejen e autoriteteve lokale, arriti te mbaroje shkollen e Mesme Pedagogjike te Elbasanit, por nuk u lejua te ushtronte profesionin e mesuesit. Me kembengulje, me-soi disagjuhe te huaja, si frengjisht, italisht, anglisht etj. E detyruan te punonte si punetor ne minieren e Perrenjasit, ku gjuhet e huaja qe kishte mesuar nisi t’ua mesonte inxhiniereve dhe teknikeve. Nderkohe, merrej edhe me perkthimin e librave te shkrimtareve me te njohur te kohes si Hygo, Kamy, Bodler, Sartri, etj. . Kur ishte ne kulmin e krijimtarise, vihet ne shenjestren e Sigurimit te Shtetit dhe arrestohet ne vitin 1976, n’en akuzen “Agjitacion e propaganda, kunder Pushtetit Pop~ ullor”. Pas kontrollit qe iu be ne banesen e tij, iu gjet nje biblioteke e rralle, per nga permbajtja dhe sasia e librave. Mes doreshkrimeve, ajo qe u perdor si nje akuze e forte ndaj pushtetit te kohes, ishte vjersha “Saharaja”.
U denua me vdekje dhe u pushkatua me 17 korrik 1977, ne Malin e Zgares…
2-Gene Leka, lindi me 25 mars 1941, ne Berzesh?te, ku edhe mbaroi shkollen
8-vjecare me nota te shkelqyera. Pas perfundimit te shkolles se Mesme Pedagogjike ne Elbasan, punoi si mesues ne fshatin Zdrajsh te rrethit te Librazhdit, bash-ke me te shoqen. Ne keto vite nis edhe krijimtaria e tij letrare, me botimet negazetat “Zeri i rinise”, “Drita” e “Mesuesi”. Nderkohe. nisi te merrej edhe me studime gjuhesore e albanologjike, duke krijuar nje korrespon-dence me studiues te shquar te kesajfushe, te cilet shpre-hnin admirim dhe vleresimin e tyre per nje talent te ri qe po ngrihej ne kete fushe.
Ne vitin 1965, pushohet nga puna, se bashku me te shoqen dhe dergohet per te punuar ne kooperative. Lirikat e tij te spikatura si “Oxhaku”, “Ciganet”, “Nxenesve te mi” etj., rane ne sy te Sigurimit te Sh?tetit. … Udenua me vdekje dhe u ekzekutua, se bashku me shokun dhe kusheririn e tij Vilson Blloshmi, ne 17 korrik 1977, ne Malin e Zgares…