(artikull i gazetes “The Washington Post”, data 22 shkurt 2023)
Në aeroportin Rzeszow të Polonisë, ku avioni i Presidentit Biden u ndal këtë javë në rrugën e tij për në Kiev, bateritë e raketave “Patriot” të prodhuara nga SHBA tregojnë drejt qiellit. Tanket e para luftarake amerikane M1A2 Abrams pritet të mbërrijnë me tren këtë pranverë, së bashku me qindra sisteme artilerie raketore, të prodhuara në SHBA. Janë pjesë të një lëvizjeje të madhe të shpenzimeve ushtarake në Poloni, të nxitura nga lufta në Ukrainën fqinje.
Ministri polak i Mbrojtjes Mariusz Blaszczak shpreson se fluksi i armëve do të ndihmojë në ndërtimin e “forcës më të madhe tokësore në Evropë” dhe ai e sheh Varshavën të nënshkruajë kontrata armësh në nivele miliarda dollarë me furnizuesit amerikanë.
“Ky armatim modern do t’i ngrejë forcat tona të armatosura në një nivel krejtësisht të ri të aftësive mbrojtëse,” tha Blaszczak në një intervistë me shkrim për “The Washington Post.
“Me marrëdhëniet midis Varshavës dhe Uashingtonit në nivele të larta, kur materialet nuk mund të prodhohen në Poloni, është e natyrshme që ne të shikojmë nga aleati ynë më i ngushtë”, shtoi ai.
Si agresioni rus në Ukrainë e bëri Poloninë një pikë kyçe për Biden dhe udhëheqës të tjerë
Lëvizja e ethshme e blerjeve ushtarake vjen, ndërsa Polonia po përpiqet të forcojë një pozicion si një shtyllë udhëheqëse e marrëdhënieve evropiane me Shtetet e Bashkuara, me luftën në Ukrainë që zhvendos ekuilibrin e fuqisë politike në Evropë më në lindje.
Kjo u arrit në Poloni këtë javë, pasi Biden, i cili ende nuk ka vizituar Parisin ose Berlinin gjatë mandatit të tij, bëri vizitën e tij të dytë në Varshavë, që nga fillimi i luftës.
Gjermania, një mburojë tradicionale e marrëdhënieve transatlantike, i është shmangur një roli udhëheqës ushtarak. Dhe Polonia mund të pretendojë një nivel të lartë moral, kur bëhet fjalë për sigurinë dhe skepticizmin e saj të gjatë ndaj Moskës.
Për vite me radhë, politikanët polakë “kanë këmbëngulur se Rusia është një kërcënim real dhe ekzistencial ndaj demokracisë”, tha Blaszczak. Ai përmendi një paralajmërim nga ish-Presidenti i i Polonisë Lech Kaczynski, pas pushtimit të Gjeorgjisë nga Moska në vitin 2008: “Sot Gjeorgjia, nesër Ukraina dhe më pas mund të jetë atdheu im – Polonia”
Ushtria polake-të bëhet aq e fuqishme, sa Moska nuk do të guxonte ta sulmonte Poloninë
Polonia është tani në një përpjekje për të krijuar një ushtri aq të fuqishme, sa Moska nuk do të guxonte ta sulmonte atë. Lufta e Presidentit Vladimir Putin përshpejtoi planet e Polonisë për të modernizuar dhe zgjeruar ushtrinë e saj.
Këtë vit, Polonia pritet të shpenzojë 4 për qind të prodhimit të saj të brendshëm bruto për mbrojtjen, dyfishin e pragut që asaj i kërkohet në NATO. Blaszczak tha se qëllimi për të dyfishuar përmasat e ushtrisë në 300,000 trupa është “brenda mundësive dhe realist”, megjithatë ai nuk dha një afat kohor.
Armët e vjetra të epokës sovjetike të dhuruara Ukrainës, duke përfshirë 240 tanke T-72, po zëvendësohen me sisteme më të avancuara teknologjikisht.
Një marrëveshje prej 4.75 miliardë dollarësh për të blerë 250 tanke amerikane M1A2 Abrams ishte në zbatim përpara pushtimit të Rusisë një vit më parë, ndërsa Polonia nënshkroi në janar 2023 një marrëveshje tjetër, me vlerë 1.4 miliardë dollarë, për të blerë 116 tankë të tjerë M1A1.
Në fillim të këtij muaji, Shtetet e Bashkuara dhanë dritën jeshile për një paketë tjetër deri në 10 miliardë dollarë, duke përfshirë Sistemin e Raketave të Artilerisë së Lëvizshmërisë së Lartë (HIMARS) dhe sistemet e raketave taktike me rreze të gjatë 185 milje. Polonia gjithashtu ka nënshkruar një marrëveshje me Korenë e Jugut ,për të blerë tanke 980 tanke K2 Black Panther.
Përveç aksesit që i jep Polonisë në sistemet e teknologjisë së lartë, vendimi për t’iu drejtuar Shteteve të Bashkuara është gjithashtu një zgjedhje strategjike. Pjesa më e rëndësishme është aleanca strategjike,ndërkohë që Polonia po rrit lidhjet në fusha të tjera kyçe, si energjia.
Në tetor të vitit 2022, Polonia zgjodhi firmën amerikane Westinghouse Electric për të ndërtuar centralin e saj të parë bërthamor, në një projekt që Ambasada e SHBA në Varshavë tha se “përfaqëson 100 vjet bashkëpunim të ri strategjik midis Shteteve të Bashkuara dhe Polonisë”.
“Ajo që ne shohim në Poloni është reagimi i zakonshëm i shtetit kufitar,” tha Gustav Gressel, një anëtar i lartë në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë, duke e krahasuar atë me mbështetjen e Gjermanisë Perëndimore nga Shtetet e Bashkuara gjatë Luftës së Ftohtë. “Polakët e kanë parë si duhet agresionin rus në Ukrainë,” u shpreh Gressel, duke ju referuar masakrave ruse ndaj oficerëve polakë gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Vitin e kaluar, Kongresi i SHBA miratoi 288.6 milionë dollarë financime ushtarake për Poloninë, për të “frenuar dhepër t’u mbrojtur” kundër kërcënimit në rritje nga Rusia. Këto fonde synojnë të lehtësojnë disi presionet ekonomike të shpenzimeve të Polonisë, mes ngadalësimit të ndjeshëm të rritjes ekonomike dhe inflacionit të lartë prej 17 përqind në ekonominë polake.
Armët e reja amerikane nuk janë të vetmet zhvillime strategjike amerikane në Poloni. Shtetet e Bashkuara kanë rreth 11,000 trupa të stacionuara në Poloni. Në lindje të vendit, Shtabi i Forcave të Korpusit të Pestë amerikan po bëhet “i përhershëm”, duke u bërë prania më lindore e Ushtrisë së SHBA në territorin e NATO-s.
xx
Një bazë pranë Rzeszow, qyteti polak ku Biden zbarkoi këtë javë, është shtëpia e qindra trupave të tjera amerikane. Restorantet e qytetit kanë filluar të vendosin biftek në menu, për t’u kujdesur për klientët e tyre të rinj, tha kryebashkiaku Konrad Fijolek. Ka fluturime të përditshme të ndihmave humanitare dhe ushtarake për Ukrainën, dhe prodhimi ushtarak në zonë po rritet.
“Në të kaluarën, ne kemi qenë një qytet në periferi të Polonisë dhe BE-së,” tha Fijolek. “Tani për tani, ne jemi në qendër”.