Sistemi ynë arsimor, gjatë dhjetëvjeçarit të fundit pësoi ndryshime dhe tronditje të mëdha, kryesisht fizike dhe psiko-sociale duke penguar krijimin e kushteve të domosdoshme për një aktivitet mësimor normal. Në impostimin krejtësisht të ri të aktorëve të sistemit (nxënës-mësues-administratë-familje-komunitet) lind nevoja për rregulla të reja loje. Ekspozimi ndaj ekonomisë së tregut krijoi një skenë shumë më të komplikuar. Sistemi aktual karakterizohet nga një përzierje elementësh përmbajtësorë, menaxherialë dhe zhvillimorë, tipikë për një periudhë tranzicioni, por teorikisht duke tentuar drejt një sistemi të hapur e demokratik. Në Shqipëri? Arsimi është në krizë. Ju sot vini këtu dhe në vend që të bëni ndryshime thelbësore në ligjin për arsimin bëni vetëm retushime, të cilat nuk e prekin thelbin dhe nuk janë politika afatgjate. Strategjia Kombëtare e Arsimit, sikundër deklarohet, ka vizion një “Sistem arsimor gjithëpërfshirës dhe të bazuar në parimet e barazisë dhe mësimit gjatë gjithë jetës, që mundëson formimin cilësor të të gjithë individëve, duke kontribuar në mirëqenien personale të tyre, si dhe në forcimin e demokracisë dhe integrimin e vendit në Bashkimin Evropian”, ku objektiv specifik është: Gjithëpërfshirja dhe barazia në arsim. Në këtë kontekst, gjithëpërfshirja dhe arsimimi cilësor i nxënësve pavarësisht se në cilën zonë të Shqipërisë gjenden është detyrim kushtetues. Po! Është mirë koncepti dhe implementimi i Shkollave të Bashkuara. Nisur nga numri i ulët i nxënësve në disa shkolla të zonave rurale krijimi i këtyre shkollave është e nevojshme, sepse për shkak të mosplotësimit të kufirit minimal të numrit të nxënësve në shkollë në disa zona nxënësit dhe fëmijët, ose ngelen të paarsimuar, ose migrojnë brenda ose jashtë Shqipërisë, duke sjellë pasoja të tjera të rënda afatgjata, ekonomike e sociale. Shteti është i detyruar të ofrojë arsim për fëmijët Republikën e Shqipërisë, si një e drejtë e kushtetuese e sanksionuar në legjislacionin e brendshëm dhe atë ndërkombëtar. E ripërsëris: Të gjithë ne e dimë që sistemi arsimor në Shqipëri është në krizë të thellë, por çështja është se si të dalim nga kjo krizë. Për t’i zgjidhur problemet që sa vijnë e rëndohen në sistemin arsimor nuk mjafton vetëm të analizohet dhe proklamohet, por edhe të veprohet konkretisht. Të rinjtë po largohen gjithnjë e më shumë nga Shqipëria. Degët e mësuesisë nuk po preferohen më dhe në shumë universite janë duke u mbyllur. Mësuesit janë lënë vetëm në gjithçka dhe janë peng i politikës së këtij sekti, duke u ngarkuar me burokraci të panevojshme, e cila ndikon edhenë cilësinëemësimdhënies.
E pra: sipas BB:

1. Ndryshimin e bën një mësues i mirë.
2. Të kesh një infrastrukturë të mirë shkollore.
   Sekti në pushtet ka dështuar me arsimin, madje dështimin mundohet ta paraqesë si sukses dhe shtypjen e depersonalizimin e mësuesve si risi. Mësuesit e vënë nën presion kanë pagat më qesharake, të cilat nuk janë rritur kaq vite dhe janë objekt e subjekt i trysnisë së qeverisë, patronazhistëve, prindërve e nxënësve. Sekti Rama ka dështuar me pedagogët, të cilët kanë pagat më të ulëta në rajon. Sekti Rama ka dështuar me politikat, të cilat do të stimulonin nxënësit e studentët ekselentë dhe të garantonte qëndrimin apo kthimin e tyre në Shqipëri. Sistemi arsimor i dështuar në Shqipëri nxit largimin, zbrazjen, plakjen dhe varfërinë e Shqipërisë. Në rast se u referohemi shifrave, ato janë tronditëse. Në Maturën Shtetërore 2013, morën pjese rreth 46.000 maturante, ndërsa në maturën 2015, afërsisht 40.000.
   40.000 maturante ishin para 8 vjetëve (2015) – 28.000 maturantë këtë vit(2023) = 12.000 maturantë më pak, më saktë, 30% më pak.
   Po ta krahasosh kete shifër me 46.000 në vitin 2013, i bie që sot kemi 18.000 maturantë më pak, afro 30% më pak se sa viti 2013.
   18.000 : 10 = 1.800 maturante me pak çdo vit.
   Mendoni se cfare mund të ndodhë pas 5 ose 10 ose … X… viteve.
   A thua kaq ka rënë numri i lindjeve nga viti ne vit?!
   INSTAT, mund te na sqarojë për këtë gjë, por besoj se nuk është vetëm rënia e lindshmërisë.
   Është shpopullimi si agjendë!
   Më pak nxënës në bankat e shkollës, arsim më pak cilësor, shpopullim masiv, pasoja afatgjata në ekonomi e shoqëri.
   Këto ndoshta do të ishin katër pika, në të cilat qeveria, por edhe gjithë politika shqiptare duhet të ulet me seriozitetin më të madh e të gjejë një zgjidhje afatgjatë, të qëndrueshme e të zbatueshme. Pasi, sipas të dhënave të publikuara edhe në mediet kombëtare në vitin 2022- 2023 në shkollat shqiptare kishte 58.000 nxënës më pak krahasuar me 5 vite më parë! Sipas të dhënave të instat në vitin 2017- 2018 kishim 153 nxënës për 1000 banorë, në vitin 2021-22 kishim 136 nxënës për 1000 banorë. Dhe nuk është vetëm rënia natyrore e popullsisë, është edhe shpopullimi për arsye emigrimi, por edhe largimi i të rinjve, që po thellon një plagë 30 vjeçare për shoqërinë tonë! Mijëra të rinj nën moshën 18 vjeç, një kontingjent për arsimin e mesëm të ulët e të mesëm të lartë, zgjedhin emigrimin në të shumtën e rasteve me familjet e tyre. Varfëria, mungesa e shpresës, papunësia, pamundësia për të përballuar “arsimin falas” në Shqipëri, burokracia, arsimi jo cilësor janë disa nga arsyet që mund të listoj… “Politikat arsimore” të sektit Rama në pushtet kanë 10 vite që vetëm nxisin emigrimin, analfabetizmin dhe analfabetizmin funksional, ndëshkojnë të arsimuarit, vrasin shpresën. Në 10 vite të Edi Ramës në pushtet, mbi 300.000 të rinj dhe mbi 500.000 shqiptarë janë larguar nga Shqipëria. Në 10 vitet në pushtet të sektit Rama, afërsisht 150.000 nxënës braktisën shkollën. Vetëm këtë vit nga 31.000 maturantë, 11.000 kanë aplikuar për të studiuar jashtë shtetit, normalisht nxënësit ekselentë, të cilët shumë shpejt do të pasohen nga familjet e tyre për të mos u rikthyer më në Shqipëri. Dhe kjo shifër rritet vit pas viti, duke treguar se sa besim ka rinia jonë tek arsimi, punësimi, mundësitë që ky sekt në pushtet u krijon atyre…
   Si ishte gjendja këtë vit mësimor që sapo u mbyll në Vlorë? 1662 më pak nxënës se vitin e kaluar arsimor!
   Në vitin shkollor 2022-2023 për arsimin parauniversitar në shkollat e qarkut Vlorë numri i nxënësve ishte 12.300. Sipas Zyrës Arsimore Vlorë, vitin e kaluar, shifra ishte 13.962, duke dëshmuar që këtë vit të ketë 1662 nxënës më pak. Në Vlorë dominon arsimi publik, ku vetëm 15% arsimit është privat me gjithsej 43 shkolla publike dhe 11 private. 800 janë klasat e para, ndërsa 617 klasat e dhjeta. Diferencën bëjeni vetë! Më pak nxënës regjistrohen në gjimnaz. Disa, sepse nuk duan ta vazhdojnë shkollën, shumë për arsye ekonomike dhe pjesa më e madhe për arsye shpopullimi, emigrimi të detyruar jashtë vendit për të mos u kthyer më. Imagjinoni që pas dy vitesh nga 617 klasatë dhjeta që ishin këtë vit shkollor, sa do të jenë klasat e maturës. Natyrisht e logjikisht më pak. Për shkollat që kane numër të ulët, sipas ZVA Vlorë po shihet mundësia e krijimit të shkollave të bashkuara, përkatësisht Memo Metaj në fshatin Kuc, Faslli Dano në Llakatund, shkolla e Orikumit, Shaban Demiraj në Vlorë. Por situata është akoma edhe më alarmante. Sipas të dhënave zyrtare, vitet e fundit shumë shkolla nëpër fshatra janë mbyllur totalisht ose gjysmëfunksionojnë:
3. Dukat i Vjetër mbyllur
4. Tragjas mbyllur
5. Radhimë mbyllur
6. Sherishtë mbyllur
7. Mekat mbyllur
8. Kërkovë ka mbetur vetëm 1 klasë e përbashkët
9. Mifol mbyllur
10. Kaninë me klasa të përbashkëta
11. Kocul (mbetur shkolla fillore)
12. Gërrnec mbyllur
13. Mallkeq mbyllur
14. Gorrisht mbyllur
15. Vranisht mbyllu
16. Mesaplik mbyllur
17. Lapardha mbyllur
18. Treblovë vetëm 1 klasë e përbashkët
19. Velçë me klasa të përbashkëta
20. Ramicë, Matogjin, Bashaj mbyllur
    1. Shkolla e Muzikës Vlorë drejt mbylljes
       E shikoni sa e rëndë është situata? Është më e rëndë se sa analfabetizëm funksional.  Botuar në Gazeta Sot më 22 Qershor 2023